Długa i trudna droga do globalnego porozumienia ws. klimatu

Delegacje negocjatorów praktycznie nie śpią, szukamy rozwiązań akceptowalnych dla wszystkich - powiedział PAP wiceszef polskiej delegacji na COP21 Tomasz Chruszczow. Dodał, że przewodniczący szczytu położy na stole w sobotę trzeci, być może ostatni projekt globalnej umowy.

"Dzień dzisiejszy (piątek - przyp. red.) jest poświęcony na konsultacje, spotykamy się z innymi delegacjami, przekonujemy się nawzajem do rozmaitych rozwiązań, szukamy czegoś, co będzie akceptowalne dla wszystkich. Na szczęście, jak się udało zaobserwować, nie ma sytuacji, w której mamy zasadniczo odległe stanowiska" - powiedział PAP w piątek w Paryżu Chruszczow.

"W sobotę rano prezydent COP21 (szef francuskiej dyplomacji Laurent Fabius) położy na stole trzecią wersję projektu traktatu, no i zobaczymy, czy to będzie wersja ostatnia" - dodał.

Na porozumienie czekają wszyscy. Na zdjęciu pokój prasowy i wyczerpani dziennikarze. Fot. COP21

Według informacji Polskiego Radio, negocjatorom udało się ustalić porozumienie końcowe na konferencji klimatycznej w Paryżu. Dokument będzie przedstawiony ministrom o 11.30, po przetłumaczeniu na sześć oficjalnych języków ONZ.

Polski negocjator przyznał, że Polska ma czerwone linie w tych paryskich negocjacjach porozumienia klimatycznego ONZ, takie jak przystąpienie do niego największych gospodarek. W jego opinii jednak linie te są "zgodne z mandatem negocjacyjnym, który został przyjęty dla całej Unii". "Na pewno jesteśmy za tym, aby jak największy procent emisji objąć nowym porozumieniem, idealnie - 100 proc." - powiedział PAP w piątek w Paryżu Chruszczow.

"Nie obawiamy się tego, że jakiś mały kraj rozwijający się nie przystąpi, natomiast jeśli nie przystąpią główne gospodarki światowe, to nie mamy o czym mówić" - powiedział. Jak jednak zauważył, o woli tych gospodarek świadczy obecność prezydentów na otwarciu szczytu (m.in. USA i Chin i Rosji). "Jeżeli przyjeżdżają prezydenci tych krajów, to pokazuje, że jest determinacja na najwyższych szczeblach politycznych w tych państwach, aby do tego porozumienia doszło. Myślę więc, że skończył się etap zastanawiania się, czy przystąpić, teraz pracujemy nad tym, żeby przystąpić jak najlepiej" - zaznaczył.

Jak zauważył, zapewnienie globalności umowy - o czym mówiła premier Beata Szydło - oznacza, że Unia Europejska, a w tym Polska, nie będzie jedynym regionem świata, który "przyjmie na siebie poważne zobowiązania, których skutkiem są koszty ekonomiczne". Chodzi o to - wyjaśniał Chruszczow - żeby była zapewniona równowaga obciążeń pomiędzy państwami i "równość walki konkurencyjnej".

Wyjaśnił, że nie może być tak, że ci, "którzy stoją z boku", zyskują przewagę konkurencyjną nad tymi, którzy do czegoś się zobowiązują, np. do redukcja emisji. Zastrzegł, że nie tylko USA nie chcą wiążących zobowiązań redukcyjnych w załączniku do umowy. "Myślę, że bardzo wiele państw czułoby się z takim załącznikiem bardzo źle i do takiego porozumienia, by po prostu nie doszło" - zaznaczył. Wyjaśnił, że to jest kwestia m.in. suwerenności państw. Zwrócił też uwagę, że trzeba znieść podział na kraje rozwinięte i rozwijające się. "Tu trzeba znaleźć inny język i inny sposób uwzględnienia zróżnicowanych możliwości państw" - podkreślił.

Pytany o to, czy Polska cieszy się z tego, że w obecnej wersji porozumienia nie ma wymienionego celu redukcji emisji CO2 do 2050 roku, czego domagała się Unia, odparł, że Polska do takich celów "zawsze podchodziła z dużą ostrożnością".

"Historia naszych wewnątrzunijnych rozwiązań jest tego najlepszym dowodem, że z dużą ostrożnością podchodzimy do różnych takich zobowiązań. Wszystko zależy od tego, jak będzie skonstruowana cała umowa. Poczekajmy na nowy tekst; wydaje się, że fakt, iż prezydencja francuska dała ten dodatkowy dzień na konsultacje, jednak pokazuje, że nie ma tutaj jakiejś entuzjastycznej jednomyślności państw, że jest jeszcze bardzo wiele kwestii, które trzeba rozstrzygnąć" - powiedział.

Pytany o tzw. rewizję ambicji klimatycznych w umowie, odparł, że on nie lubi tego sformułowania, ale "pewne przeglądy muszą być". "Musi następować okresowy przegląd, który będzie pozwalał na to, aby ocenić, czy te działania, które zostały zadeklarowane przez poszczególne kraje, przynoszą efekt globalny" - powiedział.

Jak zwrócił uwagę, zadeklarowane cele przez strony będą wiążące w świetle ich krajowych przepisów, ale zasady dotyczące transparentności w ocenie rezultatów krajowych wysiłków powinny prawnie wiążące w ramach międzynarodowej umowy. Takie samo stanowisko wyrażały USA. "Sposób pokazania społeczności międzynarodowej tego, co zrobili musi być przejrzysty, uzgodniony i pozwalający na porównywanie wysiłków. Dlatego bardzo jest ważne, aby zbiór zasad rządzących ową transparentnością był przedmiotem prawnie wiążącego (międzynarodowego) traktatu" - podkreślił Chruszczow.

Pytany, co będzie, jeśli nie dojdzie w Paryżu do porozumienia, odparł, że nie będzie oznaczać to końca negocjacji umowy: "spotkamy się kiedyś, gdzieś".

Opisał też kroki w przypadku porozumienia. "Tak naprawdę, to co się tutaj zdarzy, to nie jest zawarcie porozumienia, tylko podjęcie decyzji o tekście porozumienia i teraz porozumienie musi przejść odpowiednią procedurę kodyfikacji, ujednolicenia redakcji, muszą powstać wersje językowe i trafi ono do sekretarza generalnego ONZ (depozytariusza traktatu)" - wymienił.

Jak dodał, działania te potrwają do kwietnia 2017 r. "Wówczas sekretarz wyłoży traktat do podpisu przez państwa" - wyjaśnił. "Sposób, w jaki państwa będą przystępowały do tego porozumienia, będzie wynikać z indywidualnych regulacji każdego państwa w zakresie traktatów międzynarodowych" - zastrzegł.

Trwający od 30 listopada w Paryżu szczyt klimatyczny ONZ ma zakończyć się podpisaniem globalnego porozumienia w sprawie ochrony klimatu. Jego celem jest niedopuszczenie do wzrostu temperatur o więcej niż 2 stopnie Celsjusza w porównaniu z erą przedindustrialną.