Inteligentna energetyka i smart grid mogą być polską specjalnością

Inteligentna energetyka i smart grid mogą być polską specjalnością
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Dystrybutorzy energii mocniej inwestują w automatykę sieci niż w odtwarzanie majątku sieciowego. Ten trend w najbliższych latach się utrzyma. Rosną inwestycje w rozwiązania IT.

  • Dystrybutorzy energii systematycznie modernizują, rozbudowują sieci oraz przyłączają do systemu nowych odbiorców. To stały kierunek inwestycji. 
  • Wzrost nakładów inwestycyjnych na automatyzację sieci wynika ze zmian regulacji OSD przez Urząd Regulacji Energetyki.
  • Od lat jednym z wiodących trendów dystrybucji energii pozostają inteligentne sieci (smart grid).
  • Inteligentna energetyka i smart grid może być polską specjalnością, bo tak naprawdę opiera się na wyrafinowanym oprogramowaniu. Na to powinno nas być stać, tutaj nie potrzeba wielkich nakładów kapitałowych - przekonuje Roman Szwed z Atende.

W roku 2016 krajowi Operatorzy Systemów Dystrybucyjnych (OSD) wydali na inwestycje prawie 5,9 mld zł, co trzeba uzupełnić o 1,2 mld zł zainwestowane przez PSE Operator. Łącznie otrzymujemy więc kwotę ponad 7,1 mld zł inwestycji w sieci elektroenergetyczne. Co ważne, to w dużej części inwestycje w zaawansowaną automatykę i rozwiązania informatyczne.

W trzecim i czwartym kwartale 2016 r. oraz w pierwszych dwóch kwartałach roku 2017 wartość inwestycji OSD wprawdzie spadła, w niektórych przypadkach nawet o blisko 20 proc., ale...

- Z czasem uwolniono środki na inwestycje - i w trzecim, i czwartym kwartale 2017 r. już widać boom inwestycyjny w dystrybucji energii. W roku 2018 ten trend wzrostowy prawdopodobnie zostanie utrzymany, spadków można spodziewać się w roku 2019 - prognozuje Stanisław Toborek, dyrektor sprzedaży krajowej ZPUE.

Czas automatów

W co inwestuje dystrybucja? W ostatnich latach OSD musieli przystosować swoje stacje i linie 110 kV (i niższe) do odbioru energii ze źródeł odnawialnych, których liczba znacząco rosła. Obecnie moc farm wiatrowych to prawie 6 GW, są one przyłączone przede wszystkim do sieci dystrybucyjnej.

Dystrybutorzy energii systematycznie modernizują, rozbudowują sieci oraz przyłączają do systemu nowych odbiorców. To stały kierunek inwestycji.

- Spółki dystrybucyjne w ostatnim czasie budują i modernizują znacznie więcej stacji elektroenergetycznych - zauważa Janusz Juszczyk, prezes zarządu Elektrobudowy.

Od kilku lat dystrybutorzy energii coraz częściej decydują się na zastosowanie w stacjach rozdzielnic średniego napięcia w izolacji gazowej. Pojawiają się jednak także nowe dziedziny inwestycji sektora dystrybucji.

- OSD obecnie bardzo dużo inwestują w automatyzację sieci, zarówno linii kablowych, jak i linii napowietrznych. Wzrost nakładów w tym segmencie rozpoczął się w roku 2016, jest zauważalny w 2017 i potrwa jeszcze w roku 2018 - dodaje Stanisław Toborek.

Dystrybutorzy energii w coraz większym stopniu stosują sterowanie drogą radiową rozłącznikami napowietrznymi. Także w liniach kablowych zauważalny jest proces automatyzacji sieci poprzez stosowanie napędów silnikowych w rozdzielnicach średniego napięcia. Tego typu rozwiązania pozwalają szybko diagnozować miejsce uszkodzenia sieci, zdalnie wycinać "chory odcinek" i decydować o tzw. zasilaniu z pętli.

Widać już także wzrost inwestycji w zarządzanie infrastrukturą sieciową w dystrybucji. Systemy SCADA są scentralizowane, wdraża się systemy zarządzania serwisem, wprowadza się zdalny monitoring, zdalne lub automatyczne przywracanie pracy sieci.

- Obecnie więcej inwestycji w dystrybucji energii dotyczy obszaru automatyki sieci niż odtwarzania majątku, czyli budowy i modernizacji stacji i linii - wskazuje Krzysztof Pałgan, dyrektor handlowy ABB.

Innowacja wymuszona

Wzrost nakładów inwestycyjnych na automatyzację sieci wynika ze zmian regulacji OSD przez Urząd Regulacji Energetyki. Przypomnijmy, że prezes Urzędu w październiku 2015 r. przedstawił "Strategię Regulacji Operatorów Systemów Dystrybucyjnych na lata 2016-2020", wprowadzając niestosowane wcześniej elementy w kształtowaniu taryf tzw. regulacji jakościowej.

Urząd zobowiązał tym samym dystrybutorów do poprawienia wskaźników SAIDI (wskaźnik przeciętnego systemowego czasu trwania przerwy), SAIFI (wskaźnik przeciętnej systemowej częstości przerw), CRP (czas realizacji przyłączenia) i CPD (czas przekazywania danych pomiarowo-rozliczeniowych, który zostanie wprowadzony do regulacji jakościowej od 2018 r.).

Celem wprowadzenia tego typu regulacji jest przede wszystkim poprawa jakości usług dystrybucji energii elektrycznej świadczonych odbiorcom i niezawodności dostarczania energii elektrycznej, a także poprawa oraz ochrona jakości obsługi odbiorców i wytwórców.

Nowy model regulacji ma stymulować wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań mających na celu optymalizację realizowanych inwestycji, tj. zminimalizowanie kosztów przy zadanym poziomie osiągniętych celów co do jakości usług dystrybucji energii elektrycznej. Dodatkowe cele to również obniżenie strat sieciowych oraz zapewnienie efektywności realizowanych inwestycji.

Dzięki inwestycjom w automatyzację spadają koszty utrzymania sieci energetycznej, potrzeba mniejszej ilości obsługi i dyżurnych w pogotowiu energetycznym, ponieważ identyfikacja zdarzeń jest zdalna, na odległość. To wszystko wpływa na zmniejszenie przerw w dostawach energii.

Pierwsza taka stacja

Pojawiają się też całkiem nowe technologie. Pod koniec września br. ABB otrzymała od Tauron Dystrybucja zamówienie na modernizację stacji elektroenergetycznej w Obornikach Śląskich. Będzie to pierwsza w Polsce cyfrowa stacja elektroenergetyczna.

Tradycyjne połączenia do transmisji danych, wykonywane za pomocą przewodów i kabli sterowniczych, zastąpią przewody światłowodowe. Zastosowana szyna procesowa jest cyfrową magistralą teleinformatyczną, pozwalającą na wymianę i przesył ogromniej ilości sygnałów sterowniczych, pomiarowych i informacji o stanie poszczególnych urządzeń stacji. Będzie się to odbywało w postaci krótkich sygnałów cyfrowych, a nie - jak dotychczas - za pomocą impulsów elektrycznych. Budowę podobnych cyfrowych stacji energetycznych rozważają pozostali OSD.

- Moim zdaniem początkowo będą realizowane tylko inwestycje pilotażowe w pełni funkcjonujące w systemie elektroenergetycznym - zapewnia Krzysztof Pałgan z ABB, przewidując, że za 10-20 lat konwencja budowania stacji zmieni się na cyfrową.

Wyjątkowy na polskim podwórku jest wspólny projekt grupy Energa, Hitachi i Polskich Sieci Elektroenergetycznych, które zbudują największy w Polsce hybrydowy bateryjny magazyn energii elektrycznej o mocy ok. 6 MW i pojemności ok. 27 MWh. Będzie on elementem prototypowego systemu poprawiającego bezpieczeństwo pracy sieci elektroenergetycznych.

Celem wspólnego przedsięwzięcia jest budowa demonstracyjnego systemu ochrony sieci elektrycznej, który umożliwi odpowiednie zarządzanie dużą liczbą farm wiatrowych. Służyć temu będzie system automatyki o nazwie SPS (Special Protection Scheme) oraz hybrydowy magazyn energii elektrycznej (BESS), który powstanie przy farmie wiatrowej Bystra, należącej do grupy Energa.

- W dystrybucji rośnie także zainteresowanie systemami zarządzania siecią elektroenergetyczną (SCADA), które pozwalają na monitoring napowietrznych linii energetycznych, zarządzanie generacją energii, zarządzanie wąskimi gardłami sieci oraz prognozowanie generacji z OZE, takich jak wiatr i słońce - wskazuje Wiktor Kabatc, dyrektor sektora systemów zarządzania energią w PSI Polska.

Coraz popularniejsze są także systemy do zarządzania zadaniami utrzymania sieci oraz zespołami w terenie. Jedną z prawdopodobnie największych trudności stojących przed OSD jest koordynacja zespołów utrzymania z eksploatacją sieci. Dostawcy energii muszą również mierzyć się z naciskami natury ekonomicznej - wymogami zmniejszenia liczebności personelu przy równoczesnym zachowaniu, a nawet polepszeniu jakości.

- System zarządzania zespołami utrzymania został stworzony w celu zapewnienia dostawcom energii potężnego rozwiązania umożliwiającego skuteczne zarządzanie zespołami utrzymania sieci oraz zarządzanie serwisem w terenie - wyjaśnia Kabatc.

Pozwala to na lepsze zarządzanie zespołami przy pomocy mniejszego personelu, bardziej wydajne zbieranie informacji do zleceń serwisowych, lepszą analizę i podejmowanie decyzji, a także na bardziej wydajny przydział zadań jednostkom serwisowym.

Polska specjalność?

Od lat jednym z wiodących trendów dystrybucji energii pozostają inteligentne sieci (smart grid). Wśród dostawców nie widać jednak optymizmu.

- Czekamy, by inwestycje OSD w oprogramowanie i infrastrukturę związaną z informatyką ruszyły na poważnie. Jeżeli rzeczywiście chcemy, aby w 2025 r. po polskich drogach jeździło milion pojazdów elektrycznych, a do 2020 r. wywiązać się z zobowiązań dotyczących wyposażenia odbiorców energii w inteligentne liczniki (80 proc. rozpowszechnienia), to inwestycje w obszar IT w dystrybucji energii powinny szybko ruszyć. Czasu już za dużo nie ma - mówi Roman Szwed, prezes zarządu Atende.

Zwraca uwagę, że poszczególni dystrybutorzy energii przeszli już fazę testów i przygotowań, ale inwestycje w inteligentną sieć i inteligentne opomiarowanie nie ruszyły jeszcze na dużą skalę. Jedynie grupa Energa posiada ponad 850 tys. podłączonych inteligentnych liczników - to już wdrożenie na skalę przemysłową.

Tauron realizuje projekt AMIplus Smart City Wrocław, w ramach którego już zainstalowano prawie 350 tys. inteligentnych liczników.

Trwa projekt pilotażowy w PGE, niedawno rozpoczął się podobny projekt w Enei. Można mieć nadzieję, że po etapie pilotażowych projektów pojawią się wdrożenia na znacznie większą skalę.

W branży IT panuje przekonanie, że inwestycje w inteligentne sieci należą do kluczowych wyzwań, i jednocześnie są jedną z większych inwestycji, stojących przed dystrybucją energii.

- Projekty te są bardzo złożone, bo przyszłe zarządzanie zdecentralizowanym systemem energetycznym, w którym zarówno energia, jak i informacje będą płynąć w obu kierunkach, wymagać będzie znacznie większego zestawu narzędzi ICT. Efektu inteligencji sieci energetycznej nie uzyskamy jednak tylko poprzez modernizację jej poszczególnych elementów - linii przesyłowych, liczników energii, stacji transformatorowych czy aplikacji zarządzających. Osiągniemy to wyłącznie poprzez konwergencję technologii elektrycznych, telekomunikacyjnych i informatycznych, a także sieci energetycznych i telekomunikacyjnych - wyjaśnia Jarosław Zarychta, dyrektor Rozwoju Biznesu w polskim oddziale Microsoft.

Zdaniem prezesa Atende, rozwój inteligentnej energetyki może być jedną z najważniejszych gałęzi polskiej gospodarki.

- Cały czas myślimy o tym, aby mieć jakąś polską specjalność, a Polska już teraz jest potęgą, jeżeli chodzi o informatykę. Mamy świetnych programistów, jesteśmy wręcz kopalnią informatycznych talentów. Mamy nieprawdopodobne możliwości rozwoju w tym kierunku. Inteligentna energetyka i smart grid może być polską specjalnością, bo tak naprawdę opiera się na wyrafinowanym oprogramowaniu. Na to powinno nas być stać, tutaj nie potrzeba wielkich nakładów kapitałowych - przekonuje Roman Szwed.

Efektywnie: mowa liczb


Tempo spadku energochłonności polskiego przemysłu w latach 2000-14 było blisko dwukrotnie wyższe niż średnio w Unii Europejskiej! A jednak pod tym względem wciąż gonimy unijną średnią.

Zdanych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) wynika, że energochłonność pierwotna (tj. relacja całkowitego zużycia energii pierwotnej do PKB) i finalna PKB obniżyła się w roku 2015 w stosunku do roku 2005 o odpowiednio 29 proc. i 28 proc. Spadek energochłonności był w tym okresie systematyczny, a jedynym rokiem, kiedy doszło do wzrostu energochłonności, był rok 2010.

Przemysł ma obecnie 24 proc. udziału w finalnym zużyciu energii w Polsce. Ten wskaźnik spadł z 26 proc. w 2005 r. Udział przemysłu w 2015 r. w zużyciu energii był mniejszy niż gospodarstw domowych (31 proc.) i transportu (28 proc.).

GUS informuje, że finalne zużycie energii w przemyśle osiągnęło największą wartość w roku 2007, kiedy wyniosło 15 Mtoe, a najniższą, w wysokości 13 Mtoe, dwa lata później. W latach 2010-11 zużycie zwiększyło się, po czym wykazywało niewielkie wahania na poziomie zbliżonym do 14 Mtoe.

Największa redukcja zużycia nastąpiła w przypadku paliw ciekłych (spadek o 56 proc.). Zmniejszeniu uległo także zużycie ciepła (o 42 proc.) oraz węgla (o 23 proc.). Wzrosło natomiast zużycie gazu (o 6 proc.), energii elektrycznej (o 21 proc.) oraz pozostałych nośników o 114 proc.

W latach 2005-15 największą dynamikę poprawy efektywności energetycznej odnotowały przemysł tekstylny, maszynowy i środków transportu. Najwolniej poprawa zachodziła w przemyśle spożywczym i pozostałym.

Energochłonność pierwotna PKB Polski z korektą klimatyczną, wyrażona w cenach stałych z roku 2005 oraz z uwzględnieniem parytetu siły nabywczej w 2014 roku, była wyższa o 17 proc. od średniej europejskiej.

- Różnica ta spadła o 28 proc. w porównaniu z rokiem 2000. Tempo poprawy energochłonności w Polsce (3,2 proc. rocznie) było w latach 2000-14 blisko dwukrotnie wyższe niż średnio w Unii Europejskiej (1,7 proc. rocznie) - podkreśla GUS.

W przypadku energochłonności finalnej PKB różnica jest nieznacznie mniejsza i wyniosła w 2014 r. 11 proc. pomiędzy Polską (0,102) a średnią dla UE (0,088). Także różnica pomiędzy tempem poprawy efektywności w latach 2000-14 była niższa i wyniosła w prezentowanym okresie 2,7 proc. rocznie dla Polski w porównaniu do 1,6 proc. rocznie w przypadku średniej europejskiej.

Poprawa efektywności energetycznej w polskim przemyśle jest działaniem ciągłym i można być pewnym, że różnica w stosunku do średniej unijnej będzie się nadal zmniejszać.

Na pozytywny trend efektywności energetycznej w polskiej gospodarce i zaprezentowane wyżej wskaźniki składa się suma inwestycji i projektów realizowanych przez firmy i samorządy. Na kolejnych stronach prezentujemy dwa przykłady konkretnych, odpowiedzialnych i mądrze pomyślanych kompleksowych działań przynoszących korzyści ekonomiczne i środowiskowe.

2. Mniej energii, więcej samochodów

Efektywne energetycznie maszyny, wykorzystanie ciepła odpadowego i odzysk wody przełożyły się na mniejsze zużycie energii elektrycznej, pomimo zwiększenia produkcji samochodów w fabryce Volkswagen Poznań.

Fabryka Volkswagen Poznań, w której w 2016 r. powstało 185 tys. samochodów, i Odlewnia Volkswagen Poznań, która wyprodukowała w minionym roku 30,5 tys. ton komponentów, spożytkowały w tym okresie blisko 365 000 MWh energii elektrycznej.

- To najniższe zużycie energii na przestrzeni ostatnich pięciu lat udało się uzyskać, pomimo wzrostu produkcji samochodów o 12 proc. Oszczędności w zużyciu energii szacuje się przy tym na 79 000 MWh, co odpowiada zapotrzebowaniu na energię elektryczną prawie 17 500 gospodarstw domowych - wylicza Sławomir Wichniarz, pełnomocnik zarządu ds. energii.

Na tak znaczący efekt złożyło się kilka rozwiązań technologicznych.

Auta i ciepło

W odlewni wykorzystano nadmiar ciepła pochodzącego z procesów przemysłowych do podgrzania centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej. Odlewnia we współpracy z firmą Veolia zbudowała instalację, dzięki której ciepło to może być przekazane do okolicznych lokali.

Odzyskane z procesu sprężania powietrza ciepło trafia do ok. 2000 mieszkań. Potencjał oszczędności w roku 2017 wynosi 5292 MWh, 17 000 metrów sześciennych wody oraz 500 tys. zł.

Zastosowano ponadto obrotowe wymienniki ciepła w centralach wentylacyjnych. Powietrze wywiewane z hali ogrzewa powietrze nawiewane na halę. Oszczędności w ubiegłym roku wyniosły 2665 MWh i 400 tys. zł. Zakładany potencjał oszczędnościowy na rok 2017 to 6460 MWh oraz 970 tys. zł.

Energię elektryczną poznańskie zakłady Volkswagen kupują na rynku, ciepło produkują we własnej instalacji z gazu ziemnego (odlewnia kupuje ciepło do ogrzewania pomieszczeń).

Zbiorowa mądrość

W grupie Volkswagen istnieje centralna baza pomysłów dotyczących zużycia energii elektrycznej, ciepła i energooszczędności. Dzięki specjalnej platformie informatycznej z pomysłami, poszczególne zakłady dzielą się swoimi rozwiązaniami. Stworzono również specjalne katalogi z projektami dla poszczególnych wydziałów, tj. spawalni, lakierni, montażu oraz infrastruktury.

Volkswagen Poznań posiada normę ISO 50001 (system zarządzania energią) oraz ISO 14001 (system zarządzania środowiskowego).

- W ramach Zintegrowanego Systemu Zarządzania Środowiskiem i Energią przeprowadzone są m.in. przeglądy energetyczne (raz w roku), realizowane są inne procedury dotyczące zarządzania energią - dodaje Wichniarz.

Ma być jeszcze lepiej!

W zakładach Volkswagen Poznań w najbliższych kilku latach planuje się kolejne działania i inwestycje prooszczędnościowe. To m.in. wymiana sprężarek na wersje z falownikiem i modułem odzysku ciepła, a także odzysk wody ze ścieków w lakierni i zastąpienie chłodni wentylatorowych pompą ciepła.

Volkswagen Poznań zgodnie z prowadzoną własną polityką środowiskową i koncernową strategią "Think Blue. Factory" zamierza do 2018 roku zmniejszyć obciążenie dla środowiska o 25 proc. w stosunku do roku 2010 (w przeliczeniu na każdy wyprodukowany samochód i każdą wytworzoną część).

Optymalizacje dotyczą pięciu wskaźników środowiskowych: zużycia wody, energii elektrycznej, emisji lotnych związków organicznych oraz dwutlenku węgla, a także produkcji odpadów.

3. Piwo z energią

Rozbudowa i modernizacja browaru Kasztelan w Sierpcu, przedsięwzięcie o wartości ok. 180 mln zł, było największą inwestycją w branży piwnej w Polsce w ostatnich latach. Jednym z jej efektów było znaczne zmniejszenie zużycia energii elektrycznej, ciepła i wody.

Browar Kasztelan rocznie zużywa około 10 mln kWh (czyli 10 GWh) energii elektrycznej oraz 2,6 mln metrów sześc. gazu ziemnego.

- Jeżeli wyłączymy koszty materiałów i popatrzymy tylko na same koszty produkcji piwa, to zakup energii elektrycznej i gazu stanowi około 15 procent kosztów w naszym browarze, a więc jest to istotny udział. Koszty te w pewnym stopniu zależą od nas i od zastosowania w browarze nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Dlatego staramy się zmniejszać zużycie energii i gazu, z wielką korzyścią również dla środowiska - objaśnia taktykę Jarosław Wojt, dyrektor Browaru Kasztelan w Sierpcu.

Browar zużywa duże ilości ciepła, które jest wytwarzane na miejscu, we własnej instalacji, z gazu ziemnego. Dzięki zrealizowanym inwestycjom zużycie ciepła obniżono o 44 proc. Zastosowano wiele proekologicznych rozwiązań, między innymi wprowadzono technologię odzysku ciepła z komina warzelni. Z pary w trakcie gotowania brzeczki piwnej odzyskiwane jest ciepło, następnie wykorzystywane w procesach produkcyjnych.

Nową warzelnię cechują znacznie lepsze wskaźniki zużycia ciepła niż stary obiekt. Takie urządzenia jak kadzie zacierne i kocioł zostały obłożone dodatkową izolacją cieplną, co pozwala na redukcję ciepła w procesie warzenia.

Podczas spalania gazu (produkcji ciepła) powstają spaliny, które wydobywają się przez komin. Wprowadzono więc system odzysku ciepła z komina kotłowni (wykorzystywane jest na linii puszkowej do podgrzewania puszek).

Rekordziści z Sierpca

Polski browar, najbardziej energooszczędny zakład w całej grupie Carlsberg, dzięki inwestycjom w latach 2015-16 obniżył zużycie energii elektrycznej o 25 proc. Wynik osiągnięto dzięki kilku rozwiązaniom technologicznym. Jednym z nich są nowe maszyny na linii pakującej. Zazwyczaj do tego celu stosuje się urządzenia elektryczne, w Sierpcu zastosowano gazowe.

Innowację wprowadzono w sprężarkach powietrza. Do tej pory pracowały one standardowo, pobierając stałą ilość energii w czasie. Kiedy zainstalowano w nich falowniki, sprężarka mogła pracować z taką mocą, jaka jest akurat w układzie potrzebna, redukując tym samym zapotrzebowanie na energię elektryczną.

W browarze w Sierpcu przewiduje się już kolejne inwestycje mające podnieść jego efektywność energetyczną. Pierwszą z nich ma być wymiana myjki butelek. Nowa będzie bardziej oszczędna pod kątem zużycia energii elektrycznej, ciepła i wody.

Kolejna planowana inwestycja to wymiana oświetlenia na bardziej energooszczędne typu LED. Z jednej strony ma to poprawić warunki pracy, z drugiej przynieść mniejsze zużycie energii elektrycznej. Trzecie rozważane rozwiązanie to budowa własnej instalacji do produkcji energii elektrycznej i ciepła z gazu ziemnego. Szacowana moc elektryczna instalacji to 1,4 MW.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Inteligentna energetyka i smart grid mogą być polską specjalnością

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!