Polityka energetyczna, czyli pułapki, sprzeczności i liczne niewiadome

Polityka energetyczna, czyli pułapki, sprzeczności i liczne niewiadome
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Polityka energetyczna musi pokazać spółkom, jak pogodzić ich interes jako podmiotów prawa handlowego z interesem bezpieczeństwa energetycznego państwa. Kraje UE nie mają pełnej swobody w kształtowaniu swojej polityki energetycznej, muszą uwzględniać także cele całej Wspólnoty - to główne konkluzje z dyskusji „Nowa polityka energetyczna”, jaka odbyła się w trakcie Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach.

- Polityka energetyczna powinna być mapą drogową dla spółek energetycznych należących do jednej wielkiej grupy kapitałowej polskie państwo. Polityka ta powinna służyć do realizacji strategicznych interesów Polski w obszarze energetyki. Ten interes sprowadza się do prostego paradygmatu, zgodnie z którym trzeba dostarczać Polakom i polskiej gospodarce energię po jak najniższych kosztach i jak najbezpieczniej - mówił Janusz Kowalski, wiceprezes zarządu PGNiG ds. korporacyjnych.

W jego ocenie przez ostatnie 8 lat brakowało takiego podejścia do polityki energetycznej. Zamiast tego tworzono dokumenty całkowicie oderwane od rzeczywistości, które już z chwilą pisania były kompletnie nieaktualne.

- Ministerstwo Gospodarki zajmowało się pisaniem polityk energetycznych, a nie działaniem, w efekcie czego spółki energetyczne nie miały mapy drogowej w zakresie strategicznych interesów Polski - przekonywał Janusz Kowalski.

Wskazywał, że konsekwentnie realizowana polityka energetyczna jest niezbędna, ponieważ inwestycje w sektorach elektroenergetycznym, gazowym i petrochemicznym są realizowane w znacznie dłuższej perspektywie niż jedna kadencja parlamentu.

- Dlatego ważna jest kontynuacja i bezwzględna dyscyplina, a tego myślenia w Polsce dotychczas brakowało. Brakowało także kapitana i jednego ośrodka decyzyjnego. To się obecnie zmienia. Dziś powstaje Ministerstwo Energii jako ośrodek koordynacyjny polityki energetycznej i jako ośrodek nadzoru właścicielskiego - przekonywał Janusz Kowalski.

Także przedstawiciele innych grup są przekonani, że polityka energetyczna powinna wyznaczać ramy, w ramach których sektor energetyczny może realizować cele strategiczne postawione przez państwo.

- Kluczowym aspektem, który zawsze będzie miał duże znaczenie, jest bezpieczeństwo energetyczne. Bezpieczeństwo energetyczne jest również zadaniem stawianym przez rząd spółkom energetycznym. I one muszą pogodzić swoje interesy, wynikające z ich działalności biznesowej, z celami nadrzędnymi. To jedna z kluczowych spraw, o których obecnie dyskutujemy - powiedział Remigiusz Nowakowski, prezes zarządu Tauron Polska Energia.

W jego ocenie polityka energetyczna to także dokument przenoszący sposób realizacji celów polityki klimatycznej, które państwo polskie powinno zrealizować jako członek UE.

- Musimy mieć świadomość tego, że czasami, tak jak w przypadku polskiego miksu energetycznego, jesteśmy w dość dużym kłopocie. Z jednej strony mamy cele, które musimy realizować, a z drugiej mamy określoną strukturę aktywów wytwórczych energii - dodał Remigiusz Nowakowski.

Jak wyjaśnił, sektor energetyczny oczekuje, aby w dokumencie określającym cele długoterminowe pojawiły się wytyczne tego, w jaki sposób spółki powinny przygotować swoje strategie do realizacji celów, do których zobowiązane jest państwo polskie.

- Tauron podjął decyzję o budowie bloku 900 MW w Elektrowni Jaworzno III. Wiemy, że ten blok będzie funkcjonował przez ok. 30 lat. Wiemy, że funkcjonowanie tego bloku będzie poddane wielu ryzykom związanym z chociażby z cenami uprawnień do emisji CO2. Dlatego już dziś musimy przewidywać, jakie mechanizmy powinniśmy wprowadzić, aby z jednej strony wypełnić podstawowy cel, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego i ciągłości dostaw energii w Polsce, a z drugiej, w jaki sposób możemy realizować cele wynikające z polityki klimatycznej UE - mówił Remigiusz Nowakowski.

Przypomniał, że określenie długiej perspektywy czasowej jest bardzo ważne, ponieważ czas realizacji inwestycji i ich eksploatacja w sektorze energetycznym jest o wiele dłuższy niż w innych działalnościach biznesowych.

Polityka energetyczna państwa jest również ważna dla spółek prywatnych oraz inwestorów zagranicznych.

- W oparciu o politykę energetyczną podejmujemy decyzje o naszych przyszłych inwestycjach. Ma pomóc m.in. przy wyborze konkretnych paliw w elektroenergetyce i ciepłownictwie - podkreślał Gérard Bourland, dyrektor generalny grupy Veolia w Polsce.

Wyjaśnił, że grupa Veolia posiada w Polsce kilka linii biznesowych i musi zajmować się polityką energetyczną bardziej niż czymkolwiek innym.

- W Polsce bezpośrednio odnosi się do nas nas polityka dot. wytwarzania energii elektrycznej i ciepła, bezpieczeństwa dostaw, a także polityka wodna, zagospodarowania odpadów i polityka ochrony środowiska. Mamy więc kilka rodzajów polityk , które są ze sobą wzajemnie powiązane - podkreślał Gérard Bourland.

Rozeznanie się takim w gąszczu regulacji nie proste.

- Podstawowym problemem związanym z polską energetyką - ale też korzyścią - jest to, że nasze zasoby naturalne pozwalają na użytkowanie węgla kamiennego i brunatnego. To jest nasze dobro narodowe, z którego powinniśmy korzystać, do którego mamy prawo i które jest podstawą naszego bezpieczeństwa energetycznego - podkreślał Paweł Sałek, sekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska, pełnomocnik rządu ds. polityki klimatycznej.

Wiadomo, że dla Unii Europejskiej polityka klimatyczna, w tym redukcja emisji CO2, ma bardzo duże znaczenie. Paweł Sałek ocenia, że sytuacja międzynarodowa nieco zmieniła się w 2015 r. po przyjęciu porozumienia paryskiego, które ma obowiązywać od roku 2020. Porozumienie paryskie inaczej patrzy na sprawy związane z ochroną klimatu, ponieważ jest tam element pewnej dobrowolności. Każdy ma prowadzić swoje działania na rzecz ochrony klimatu najefektywniej, w sposób dobrowolny i możliwie najtańszy.

Wiele kontrowersji budzi kwestia tego, na ile państwa członkowskie UE mogą samodzielnie określać swoją politykę energetyczną i swój miks energetyczny, a na ile jest to uzależnione od regulacji wspólnotowych.

- We wszystkich możliwych miejscach zawsze podkreślamy, że Polska, tak samo jak inne kraje członkowskie UE, ma prawo do swobody kształtowania swojego miksu energetycznego - mówił Paweł Sałek.

Nie jest to jednak powszechna opinia.

- Swoboda w kształtowaniu polityki energetycznej jest ograniczona przez warunki brzegowe, wynikające m.in. z ambitnych celów redukcyjnych przyjętych przez UE. Cele te, zadeklarowane m.in. w październiku 2014 r. przez szefów rządów, to 40 proc. redukcji emisji CO2 do roku 2030 – przypomniał Zbigniew Kozłowski, prawnik z kancelarii CMS.

Należy ponadto pamiętać o „Mapie drogowej 2050”, czyli o mapie do gospodarki niskoemisyjnej. Ta mapa drogowa, dyskutowana szeroko w roku 2012, przewiduje redukcję emisji gazów cieplarnianych o 80 proc.

- Komisja Europejska nie powiedziała, że porzuca tak ambitne cele redukcyjne. Porozumienie paryskie niekoniecznie będzie inspirowało KE do porzucenia ambitnych celów redukcyjnych – ocenia Zbigniew Kozłowski.

Przypomina, że UE była dotychczas liderem światowych wysiłków redukcyjnych, pomimo że odpowiada za ok. 10 proc. światowej emisji CO2. Jego zdaniem kształtując krajową politykę energetyczną musimy pamiętać o tym, że negocjowanie odejścia od ambitnych celów redukcyjnych może okazać się bardzo trudne.

Wiadomo, że przed sektorem energetycznym pojawia się coraz więcej pytań i dylematów, na które coraz trudniej znaleźć jednoznaczną odpowiedź.

- Wiemy, że w obecnym kształcie polski system energetyczny nie zapewni stabilności. Energetyka przechodzi „rewolucje” i potrzebne są stabilne warunki dla funkcjonowania sektora. Tych jednak nie ma, ponieważ nie wiemy jakie są priorytety dla polityki gospodarczej - wskazał Jarek Dmowski, partner i dyrektor zarządzający Boston Consulting Group.

Kwestia bezpieczeństwa energetycznego, w tym bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i surowców energetycznych, jest bardzo ważna także dla sąsiadów Polski, takich jak Litwa.

- W 2012 r. litewski Sejm przyjął obecnie obowiązującą politykę energetyczną posiadającą trzy główne cele: stworzenie bezpiecznego systemu energetycznego, zdywersyfikowanego i zdemonopolizowanego - wyjaśnił Jaroslav Neverovič, minister energii Litwy w latach 2012-2014.

W praktyce polityka energetyczna Litwy wygląda jak spis konkretnych projektów, które poszczególne spółki powinny zrealizować. Do dziś najważniejsze z tych projektów zostały już zrealizowane.

Neverovič podkreślił, że w ostatnich latach Litwa zrobiła bardzo dużo, aby poprawić stan swojego bezpieczeństwa energetycznego. Jeszcze stosunkowo niedawno była uzależniona w 100 proc. od dostaw gazu z Gazpromu, dziś sprowadza gaz także z innych kierunków. Litwa była w jednym systemie elektroenergetycznym z Rosją a dziś posiada także połączenia elektroenergetyczne ze Szwecją i Polską.

- Ilość transgranicznych połączeń elektroenergetycznych na Litwie należy do największych w Europie - podkreślał Jaroslav Neverovič.

Obecnie trwają dyskusje nad aktualizacją polityki energetycznej Litwy. W połowie maja br. został zgłoszony projekt nowej strategii.

Stosunkowo nową, bo przyjętą w 2006, ale zaktualizowaną w 2014 r., politykę energetyczną posiada Słowacja.

- Polityka energetyczna jest raczej dokumentem deklaratywnym, choć oczywiście ustala pewne priorytety dot. np. miksu energetycznego. Polityka energetyczna Słowacji mówi, że należy rozwijać krajowe źródła energii, a więc np. elektrownie jądrowe - poinformował Kristián Takáč, partner w Central European Policy Institute (CEPI), sekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki Słowacji w latach 2011-2012.

Słowacja chce ponownie stać się eksporterem energii netto, jest to sposób na utrzymanie produkcji energii z węgla brunatnego, która choć wyraźnie mniejsza niż np. w Polsce, ma duże znaczenie dla naszych południowych sąsiadów. Słowacja chce też pozostać ważnym krajem tranzytu gazu.

- Obecnie trwają dyskusje nad zmianą systemu wsparcia dla OZE - dodał Kristián Takáč.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Polityka energetyczna, czyli pułapki, sprzeczności i liczne niewiadome

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!