Przebudowa energetyki jest napędem gospodarki

Przebudowa energetyki jest napędem gospodarki
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Rozmowa z Tomaszem Dąbrowskim, dyrektorem Departamentu Energetyki Ministerstwa Gospodarki

Tzw. trójpak energetyczny, w skład którego wchodzą prawo gazowe, prawo energetyczne i ustawa o odnawialnych źródłach energii, został przedstawiony już w grudniu 2011 r. Dokumenty zostały przekazane do konsultacji społecznych i międzyresortowych. Czy zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Gospodarki udało się do końca czerwca br. uzgodnić ostateczny kształt tych projektów?

Projekty wszystkich trzech ustaw przewidują szereg nowych rozwiązań. W ramach uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych do samej tylko ustawy Prawo energetyczne zgłoszono ok. dwóch tysięcy uwag. Odbyło się ponad 15 oficjalnych całodziennych spotkań z innymi resortami oraz dwa spotkania z przedstawicielami sektora. Uzgodnione uwagi nanoszone są na projekty. Trwa również ujednolicanie odesłań oraz nomenklatury używanej w projektach ustaw, a także opracowywanie projektu ustawy wprowadzającej wszystkie trzy projekty ustaw.

Czy realne są szanse na zniesienie opodatkowania energii zużywanej przez gospodarstwa domowe do ogrzewania mieszkań, bez względu na wykorzystane źródło energii?

W Polsce działania związane z likwidacją tzw. ubóstwa energetycznego, a w szczególności ochrony odbiorców, których w przypadku braku wsparcia nie stać by było na ogrzewanie mieszkania zimą, opierają się na regulacjach z zakresu pomocy społecznej. Zgodnie z ustawą z 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych, wśród wydatków wliczanych jako podstawa obliczania wysokości dodatku mieszkaniowego znajduje się m.in. opłata za energię cieplną. Jeżeli lokal mieszkalny nie jest wyposażony w instalację doprowadzającą energię cieplną do celów ogrzewania, za wydatek stanowiący podstawę obliczania ryczałtu na zakup opału uznaje się równowartość 5 kW energii elektrycznej według rachunku za ostatni okres rozliczeniowy, z wyłączeniem opłaty abonamentowej oraz stałych opłat miesięcznych, na 1 m2 normatywnej powierzchni użytkowej.

Rozwiązania oparte na ulgach podatkowych wymagałby ich pogłębionej analizy pod kątem zrównoważenia budżetu państwa, a w obecnej sytuacji objęcia Polski procedurą nadmiernego deficytu wydają się mało realne. Z tych powodów wstrzymaniu uległy również prace dotyczące wprowadzenia redukcji akcyzy na energię elektryczną dla przedsiębiorstw energochłonnych, których konkurencyjność na rynkach międzynarodowych jest szczególnie zagrożona.

W projekcie prawo energetyczne znalazło się wiele kwestii porządkujących działalność w energetyce, np. certyfikacja operatora systemu przesyłowego. Jednak czy rzeczywiście jest nam potrzebne nowe prawo energetyczne? Czy nie obawia się Pan, że tworzenie ustawy od początku może wywołać spore zamieszanie?

Zgodnie z § 84 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej "jeżeli zmiany wprowadzane w ustawie miałyby być liczne albo miałyby naruszać konstrukcję lub spójność ustawy, albo gdy ustawa była już poprzednio wielokrotnie nowelizowana, opracowuje się projekt nowej ustawy". W projekcie nowej ustawy prawo energetyczne, jak również ustawy prawo gazowe oraz ustawy o odnawialnych źródłach energii wprowadza się szereg nowych instytucji wymuszonych rozwojem rynku energii elektrycznej i gazu oraz rynków ciepła, ochroną odbiorców, a także dostosowaniem istniejących uregulowań do przepisów unijnych. Kilkadziesiąt nowelizacji ustawy spowodowało, że stała się ona nieczytelna (zbyt długie artykuły normujące zagadnienia, które powinny znaleźć się w oddzielnych jednostkach redakcyjnych, numeracja artykułów typu 9a, 9b itd.) dla jej adresatów, co wielokrotnie podkreślano na konferencjach poświęconych tematyce prawa energetycznego.

Wyodrębnienie zaś zagadnień związanych z gazem ziemnym oraz z odnawialnymi źródłami energii do odrębnych aktów prawnych pozwoli na usystematyzowanie oraz zoptymalizowanie rozwiązań w ich zakresie. Do tej pory niekiedy zamieszczano w ustawie analogiczne rozwiązania dla energii elektrycznej i gazu ziemnego, nie bacząc na odrębności wynikające ze specyfiki tych nośników. Warto podkreślić, że rozwój rynku gazu ziemnego i energii elektrycznej nie przebiegają równocześnie. W przypadku zaś odnawialnych źródeł energii podkreśla się dynamiczny wzrost ich znaczenia, co pociąga z kolei za sobą konieczność normatywizacji tych stosunków w odrębnym akcie prawnym. Ponadto na poziomie prawa UE kwestie dotyczące energii elektrycznej, gazu ziemnego, energii ze źródeł odnawialnych zostały uregulowane w odrębnych dyrektywach, zaś ciepłownictwo ze względu na specyfikę tego nośnika energii (m.in. brak wpływu na rynek wewnętrzny UE) nie doczekało się unormowania w przepisach UE.

Oczywiście, jest coś takiego jak przyzwyczajenie, w szczególności do numeracji. Większość z nas ma pamięć wzrokową, stąd musi upłynąć trochę czasu zanim adresaci prawa energetycznego przyswoją sobie nową numerację. Myślę jednak, że nastąpi to całkiem szybko i w efekcie uporządkowane, uproszczone przepisy będą dużo łatwiejsze w odbiorze niż artykuły liczące sobie czasem po kilkadziesiąt ustępów.

Podczas konferencji prasowej na temat prac nad ustawami energetycznymi Ministerstwo Gospodarki zapowiedziało, że w ramach pakietu ustaw energetycznych będzie udoskonalać prawo w obszarze energetyki oraz ulepszać system wsparcia dla odnawialnych źródeł energii. Ile jeszcze pozostało do zrobienia? Jak Polska pod tym względem wygląda na tle innych państw Unii Europejskiej?

Myślę, że najlepszą odpowiedzią na to pytanie będzie pakiet trzech ustaw. Energetyka jest szczególnie dynamiczną dziedziną życia gospodarczego. Rynek energii z każdym dniem przynosi coś nowego, zadaniem zaś organów posiadających inicjatywę ustawodawczą jest dostrzeganie tego i wychodzenie naprzeciw w postaci przedkładania projektów nowych czy też projektów zmian obecnie obowiązujących aktów prawnych. Ministerstwo Gospodarki ostatnio bardzo aktywnie działa na polu deregulacji prawa, czego przykładem tzw. ustawy deregulacyjne. Ostatni projekt założeń do projektu ustawy o redukcji obciążeń administracyjnych w gospodarce jest obecnie w uzgodnieniach międzyresortowych. Są jednakże dziedziny życia gospodarczego, które nie mogą być pozostawione praktyce. Taką szczególną dziedziną jest energetyka. Zaopatrzenie w energię i paliwa stanowi usługę użyteczności publicznej, stąd ingerencja państwa jest jak najbardziej wskazana w tym obszarze i dopuszczalna przepisami prawa Unii Europejskiej. Zapewne z takimi samymi problemami boryka się każde z państw członkowskich UE. Taka jest po prostu współczesna rzeczywistość prawna.

Co robi Ministerstwo Gospodarki, żeby wdrożyć zapisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych?

Jeżeli chodzi o wdrożenie przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych to może przytoczę kilka głównych założeń ustawy o odnawialnych źródłach energii. Głównym założeniem projektu ustawy o OZE jest wdrożenie jednolitego i czytelnego systemu wsparcia dla producentów zielonej energii, który stanowiłby wystarczającą zachętę inwestycyjną dla budowy nowych jednostek wytwórczych, ze szczególnym uwzględnieniem generacji rozproszonej opartej o lokalne zasoby OZE. System wsparcia będzie długofalowy. Wzmocniono i udoskonalono obecny system poprzez wydłużenie okresu wsparcia na przynajmniej 15 lat liczonych od daty oddania inwestycji do użytku. Zmodyfikowano obecny system poprzez wprowadzenie współczynnika korygującego różnicującego zasady naliczania świadectwa pochodzenia z tytułu wytworzonej energii. Podstawa obliczenia takiego współczynnika to pochodna oceny efektywności przedsięwzięcia inwestora - wsparcie musi być na tyle silne, aby zagwarantować inwestorowi odpowiedni zwrot z inwestycji.

Wprowadzone w projekcie ustawy o OZE wsparcie dla mikroinstalacji to również efekt dyrektywy 2009/28/WE, która promuje małe projekty. Ustawa stworzy możliwość sprzedaży, po gwarantowanej cenie, nadwyżek energii elektrycznej wytwarzanej na własne potrzeby przez prosumentów (odbiorców i zarazem producentów energii na potrzeby własne oraz w celu sprzedaży nadwyżek do sieci). Zmienione zostaną obecnie obowiązujące regulacje, zgodnie z którymi prosument wytwarzający energię elektryczną, aby sprzedać nawet najmniejszą jej ilość musi zarejestrować działalność gospodarczą oraz uzyskać koncesję, co wiąże się z dodatkowymi kosztami. Ponadto celem projektowanych regulacji jest stworzenie możliwości wykorzystania lokalnie występujących zasobów, stąd też promocja energetyki rozproszonej, funkcjonującej w oparciu o lokalne zasoby OZE (projektowana moc mikroinstalacji to 40 kW). Rozwój mikroenergetyki ma imponującą listę zalet, do których należą: stopniowy rozwój, krótki czas budowy, mniejsze ryzyko inwestycyjne, wysoka sprawność oraz łatwość eksploatacji. Nie można także zapominać o: poprawie bezpieczeństwa energetycznego poprzez zwiększenie pewności zasilania, zmniejszeniu strat sieciowych i obciążenia szczytowego przy jednoczesnym ograniczeniu nakładów na rozbudowę i modernizację sieci przesyłowych. Lokalizacja mikroźródeł blisko odbiorcy pozwala uniknąć większości kosztów związanych z przesyłem i dystrybucją energii. Poprawia się także jakość energii dostarczanej do odbiorców końcowych. Mikroinstalacje mogą również rozwiązać problem niedoboru źródeł energii na obszarach niezurbanizowanych. Budowanie energetyki rozproszonej to źródło rozwoju i innowacyjności. Przebudowa energetyki w tym kierunku jest napędem gospodarki i strategią ukierunkowaną na zdobywanie przewagi konkurencyjnej. Świadomy i aktywny konsument-prosument z pewnością wykorzysta możliwości, jakie daje nowoczesny przemysł urządzeń energetyki rozproszonej: kolektory słoneczne, mikrowiatraki, pompy ciepła, ogniwa fotowoltaiczne czy też samochody elektryczne. Ponadto działalność prosumencka, wiążąca się z efektywnym gospodarowaniem zasobami w skali regionu, stymuluje lokalną przedsiębiorczość. Promocja mikroinstalacji jest również szansą dla Polski budowania nowoczesnego i innowacyjnego rynku urządzeń energetyki rozproszonej zarówno dla potrzeb wewnętrznych naszego kraju, jak i na eksport.

Jednocześnie przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania energii elektrycznej lub zajmujące się obrotem tą energią, które dodatkowo sprzedają energię elektryczną odbiorcy końcowemu, będą miały obowiązek zakupu energii elektrycznej wytworzonej w instalacji OZE przyłączonej do sieci elektroenergetycznej. Gwarancja otrzymania minimalnej ceny sprzedaży energii zagwarantowana będzie dla wszystkich wytwórców energii z OZE.

Uchwalenie ww. ustawy doprowadzi do osiągnięcia co najmniej 15% udziału energii z OZE w roku 2020 i przyczyni się do kompleksowego ujęcia tych zagadnień oraz postanowień dyrektywy 2009/28/WE, które dotychczas nie zostały uregulowane w obowiązujących regulacjach prawnych.

Dziękuję za rozmowę.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Przebudowa energetyki jest napędem gospodarki

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!