Wybór właściwej formy umowy dla inwestycji w sektorze energetycznym. Część III

Wybór właściwej formy umowy dla inwestycji w sektorze energetycznym. Część III
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Wybór któregoś z uniwersalnych, międzynarodowych standardów umownych (FIDIC, ORGALIME) za każdym razem wiąże się z koniecznością dostosowania warunków ogólnych do specyfiki polskiego prawa. Zawieranie kontraktów inwestycyjnych w branży energetycznej, w zdecydowanej większości podlega ustawie Prawo zamówień publicznych. Rodzi to konieczność takiego ukształtowania treści umowy, aby była ona zgodna z tymi normami. Poniżej przedstawiamy kluczowe kwestie jakie powstają na tym tle.

Decydując się na skorzystanie z gotowego wzorca umownego trzeba pamiętać o konieczności jego dostosowania nie tylko do specyfiki danej inwestycji ale także do wymogów wynikających z przepisów powszechnie obowiązujących. Poza ogólnymi normami prawa cywilnego trzeba zwrócić szczególną uwagę na przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych (ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r., tekst jednolity Dz. U. z 2010 nr 113 poz. 759, z póź. zm. (dale jako „PrZamPub”). Dotyczy to oczywiście tylko tych umów, które podlegają temu reżimowi. W przypadku sektora energetycznego zdecydowana większość zamówień związanych z realizowanymi inwestycjami, ze względu na ich wartość, jest udzielana w trybie przetargów publicznych (jako zamówienia sektorowe).

Przepisy PrZamPubl w części dotyczącej umów (art.139 i nast.) mają charakter bezwzględnie obowiązujący. Oznacza to konieczność ich zastosowania wprost, bez możliwości wprowadzania do treści kontraktów odpowiednich modyfikacji lub odstępstw. Konieczność zapewnienia zgodności umowy z przepisami PrZamPub ma podstawowe znaczenie ze względu na to, że umowa dotycząca zamówienia publicznego, która byłaby sprzeczna z przepisami ustawy jest bezwzględnie nieważna
z mocy art. 58 kodeksu cywilnego lub (w przypadku niedotrzymania wymogów natury proceduralnej, np. niezamieszczenia wymaganych ogłoszeń, bezpodstawnego wyboru trybu negocjacji bez ogłoszenia lub zamówienia z wolnej ręki) podlega unieważnieniu na podstawie art. 146 PrZamPub (nieważność względna). W przypadku poszczególnych, pojedynczych elementów umowy, które byłyby niezgodne z wytycznymi ustawowymi (np. postanowienia dot. zaliczek, zabezpieczenia wykonania umowy) nieważnością byłyby dotknięte jedynie te postanowienia, zaś w pozostałej części kontrakt jako taki pozostawałby ważny (tzw. nieważność częściowa). W efekcie, w miejsce wadliwych klauzul umownych zastosowanie znalazłyby bezwzględnie obowiązujące właściwe przepisy ustawy.

Wśród tych regulacji, które podlegają przepisom ustawy i które tym samym wymuszają odpowiednie modyfikacje we wzorcach umownych znajdują się m.in. kwestie dotyczące ustanowienia i zwolnienia zabezpieczenia należytego wykonania umowy oraz dopuszczalności zmiany umowy.

Zagadnieniem wymagającym zwrócenia szczególnej uwagi przy formułowaniu warunków szczegółowych kontraktu jest kwestia zabezpieczenia jego należytego wykonania . Po pierwsze, PrZamPubl wprowadza górny limit wartości takiego zabezpieczenia (10%). Odpowiada on w zasadzie stosowanym standardom rynkowym, ale niewątpliwie ogranicza swobodę stron umowy (tj. zamawiającego), który nie może oczekiwać zabezpieczenia powyżej tej wartości. Po drugie, ustawa dosyć precyzyjnie reguluje mechanizm zwalniania zabezpieczenia: 70% kwoty zabezpieczenia podlega zwolnieniu po należytym zakończeniu robót (dostaw), zaś pozostałe 30% po upływie okresu rękojmi. Analogicznie jak w przypadku wartości samego zabezpieczenia, strony umowy są pozbawione możliwości uregulowania tych mechanizmów w kontrakcie w sposób bardziej korzystny dla zamawiającego, tj. wydłużenia okresu na jaki zabezpieczenie jest zatrzymywane lub zwiększenia części zabezpieczenia zatrzymywanej na okres rękojmi. Po trzecie, PrZamPubl wymaga od wykonawcy aby zabezpieczenie wykonania umowy zostało ustanowione najpóźniej wraz z jej zawarciem. Standardy FIDIC lub ORGALIME dopuszczają możliwość przekazania zabezpieczenia w określonym terminie po zawarciu kontraktu (wg FIDIC - 28 dni po pzawarciu umowy). Taki wymóg ustawowy może czasem w praktyce rodzić komplikacje, szczególnie w przypadku gdy zabezpieczenie jest ustanawiane w formie gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, ponieważ w momencie ich ustanowienia ma charakter przyszły i warunkowy (nie ma jeszcze umowy której dotyczy).

Mówiąc o zabezpieczeniu wykonania umowy trzeba także pamiętać o tym, że w pewnej części (tj. w fazie po zakończeniu zasadniczej części robót lub dostaw) dotyczy ono roszczeń zamawiającego z tytułu rękojmi (art. 151 ust. 2). Z niezrozumiałych względów ustawodawca nie przewidział w tym miejscu uprawnień z tytułu gwarancji, które w przypadku umów dot. realizacji inwestycji , umów o roboty budowlane, dostawy maszyn lub urządzeń są zdecydowanie bardziej powszechne i praktykowane, aniżeli sama rękojmia. W praktyce chcąc zapewnić skuteczność zabezpieczenia należy wyraźnie zaznaczyć, że odnosi się ono do uprawnień zamawiającego z tytułu rękojmi, zaś sam zakres tych uprawnień oraz okres rękojmi zrównać z uprawnieniami gwarancyjnymi i okresem gwarancji, co jest dopuszczalne i możliwe na podstawie przepisów kodeksu cywilnego.

Na końcu warto również wspomnieć o problematyce zmiany umowy. W szczególności standardy FIDIC przewidują obszerną regulację dotyczącą możliwości zmian w kontrakcie, m.in. na skutek poleceń Inżyniera. W przypadku umów podlegających przepisom o zamówieniach publicznych wszelkie możliwe przypadki zmian kontraktu powinny być wyraźnie opisane w ogłoszeniu o zamówieniu lub specyfikacji istotnych warunków zamówienia, zgodnie z wymogami art. 144 PrZamPubl. Dotyczy to zarówno zakresu możliwych zmian jak i sytuacji, w których będą one mogły być dokonywane.

Tekst jest kontynuacją rozpoczętego cyklu poświęconego prawnym aspektom realizacji inwestycji w sektorze energetycznym. Autorzy przybliżają i omawiają najbardziej popularne wzorce umów wykorzystywanych w sektorze przemysłowym, w tym w energetyce. Zobacz część I oraz część II.

Więcej o inwestycjach w energetyce na seminarium CKL Industry
Formularz rejestracyjny na seminarium (tutaj)
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Wybór właściwej formy umowy dla inwestycji w sektorze energetycznym. Część III

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!