Białoruś przygotuje nowy plan dla kontrowersyjnej elektrowni atomowej

W reakcji na wyniki zachodniej ekspertyzy przeprowadzonej pod auspicjami Komisji Europejskiej Białoruś przygotuje narodowy plan działań na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa elektrowni atomowej pod Ostrowcem - oznajmił białoruski Gosatomnadzor.

Elektrownia powstaje w obwodzie grodzieńskim, w bliskiej odległości od granicy z Litwą.
Wykonawcą budowy jest rosyjski Rosatom.
Władzie Litwy uważają elektrownię za "rosyjski projekt geopolityczny".

"W ciągu trzech miesięcy sformułujemy ten plan. Jest to oczywiście kwestia konsultacji z naszą elektrownią jądrową, sposoby realizacji mogą być różne" - oświadczyła 10 lipca Wolha Łuhouska, szefowa Gosatomnadzoru (departamentu ds. bezpieczeństwa jądrowego i radiologicznego ministerstwa ds. sytuacji nadzwyczajnych). Instytucja ta jest regulatorem w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego na Białorusi.

Wskazała, że już wcześniej powstała mapa drogowa dotycząca realizacji wewnętrznych rekomendacji, wynikających z przeprowadzonych pod koniec 2016 r. stress testów siłowni, a także zaleceń zachodniej ekspertyzy.

Jesienią ubiegłego roku Mińsk przekazał Komisji Europejskiej raport narodowy ze stress testów, by - jak podkreślano - zademonstrować gotowość do uwzględnienia rekomendacji zachodnich regulatorów i ekspertów. Strona białoruska podkreślała, że testy odpornościowe zostały przeprowadzone zgodnie z rekomendacjami KE i Europejskiej Grupy Dozorów Jądrowych (ENSREG) wprowadzonymi po katastrofie w Fukushimie. Powołani przez KE specjaliści przeprowadzili ekspertyzę białoruskiego raportu, którą Białorusini określają jako "partnerską kontrolę".

Celem testów odpornościowych było sprawdzenie wytrzymałości i bezpieczeństwa obiektu w przypadku wystąpienia ekstremalnych warunków naturalnych, takich jak trzęsienie ziemi, powódź, silne wiatry, deszcze i opady śniegu oraz ich kombinacja, a także działania ekstremalnie wysokich temperatur.

Zachodni eksperci stwierdzili 3 lipca podczas prezentacji w Brukseli, że "raport jest ogólnie pozytywny, jednak zawiera ważne rekomendacje, które wymagają odpowiednich działań".

Specjaliści uznali np. za pozytywny fakt, że elektrownia jest zbudowana 50 m ponad poziomem najbliższej rzeki, jednak wskazali, że "ze względu na obecny etap budowy należy sprawdzić, czy nie ma zagrożenia dostania się wody do obiektów związanych z bezpieczeństwem".

Zaapelowano także o zapewnienie dokładniejszych pomiarów dotyczących odporności sejsmicznej i dopracowanie procedur operacyjnych dotyczących działania w ekstremalnych warunkach pogodowych (ogólnie odporność na takie warunki oceniono jako wysoką). Jedna z rekomendacji dotyczy też zamontowania dodatkowej pompy do chłodzenia reaktora na wypadek utraty zasilania.

Białoruska elektrownia atomowa powstaje w obwodzie grodzieńskim, około 20 km od miejscowości Ostrowiec według rosyjskiego projektu AES-2006. Głównym wykonawcą projektu jest Rosatom.

Elektrownia będzie się składać z dwóch bloków energetycznych, z których każdy posiada reaktor o mocy do 1200 megawatów. Pierwszy blok ma zostać uruchomiony do końca 2019 r., drugi - w 2020 r.

Obawy i zastrzeżenia w związku z budową białoruskiej elektrowni niejednokrotnie wyrażała Litwa, której władze określają ją jako "rosyjski projekt geopolityczny".

Wilno zarzuca Białorusinom m.in. wybiórcze podejście do kwestii bezpieczeństwa, a także nieudzielanie pełnych informacji na temat budowy elektrowni, która powstaje w odległości zaledwie 40 km od litewskiej stolicy.