Dodatek energetyczny i ryczałt na zakup opału - czyli kilka słów o wsparciu odbiorców wrażliwych

Dodatek energetyczny i ryczałt na zakup opału - czyli kilka słów o wsparciu odbiorców wrażliwych
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022



Dodatek energetyczny


Komu przysługuje dodatek energetyczny?

Zgodnie z art. 5c ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne3) zryczałtowany dodatek energetyczny przysługuje odbiorcy wrażliwemu energii elektrycznej. Na gruncie Prawa energetycznego odbiorcą wrażliwym energii elektrycznej jest osoba, której przyznano dodatek mieszkaniowy w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o dodatkach mieszkaniowych4), która jest stroną umowy kompleksowej lub umowy sprzedaży energii elektrycznej zawartej z przedsiębiorstwem energetycznym i zamieszkuje w miejscu dostarczania energii elektrycznej (art. 3 pkt 13c ustawy - Prawo energetyczne).

Biorąc pod uwagę powyższą definicję, zryczałtowany dodatek energetyczny przysługuje osobie, która spełnia łącznie następujące kryteria:
  • przyznano jej dodatek mieszkaniowy,
  • jest stroną umowy kompleksowej lub umowy sprzedaży energii elektrycznej zawartej z przedsiębiorstwem energetycznym i
  • zamieszkuje w miejscu dostarczania energii elektrycznej.
Pierwsza przesłanka odwołuje się do dodatku mieszkaniowego, przyznawanego na podstawie ustawy o dodatkach mieszkaniowych. Zgodnie z tą regulacją, dodatek mieszkaniowy przysługuje osobom, które spełniają określone kryteria (mieszkaniowe, dochodowe i powierzchniowe). Odnośnie kryterium mieszkaniowego - to zostało ono określone w art. 2 ust. 1 ustawy o dodatkach mieszkaniowych. Zgodnie z tym przepisem, dodatek mieszkaniowy przysługuje osobom, które:
  • są najemcami oraz podnajemcami lokali mieszkalnych,
  • mieszkają w lokalach mieszkalnych, do których przysługuje im spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego,
  • mieszkają w lokalach mieszkalnych znajdujących się w budynkach stanowiących ich własność,
  • są właścicielami samodzielnych lokali mieszkalnych,
  • mają tytuł prawny do zajmowanego lokalu mieszkalnego i ponoszącym wydatki związane z jego zajmowaniem,
  • zajmują lokal mieszkalny bez tytułu prawnego, oczekując na przysługujący im lokal zamienny albo socjalny.
Kryterium dochodowe jest natomiast spełnione, jeżeli średni miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego w okresie 3 miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego nie przekracza 175% kwoty najniższej emerytury w gospodarstwie jednoosobowym i 125% tej kwoty w gospodarstwie wieloosobowym, obowiązującej w dniu złożenia wniosku, o czym stanowi art. 3 ust. 1 ustawy o dodatkach mieszkaniowych. Kwotę najniższej emerytury ustala się zaś na podstawie komunikatu Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", o którym stanowi art. 94 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych5), na dzień złożenia wniosku o przyznanie dodatku (art. 3 ust. 2 ustawy o dodatkach mieszkaniowych).

Od 1 marca 2016 r. kwota najniższej emerytury wynosi 882,56 zł miesięcznie6). Za dochód natomiast, zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o dodatkach mieszkaniowych, uznaje się wszystkie przychody po odliczeniu kosztów ich uzyskania i składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz chorobowe, określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, chyba że zostały już zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Przepis ten wymienia również inne źródła przychodu, których nie wlicza się do dochodu, jak świadczenia pomocy materialnej dla uczniów, zasiłków okresowych z pomocy społecznej, czy dodatku mieszkaniowego i dodatku energetycznego. Zatem, do dochodu nie będzie wliczał się również ryczałt na zakup opału, gdyż ten - zgodnie z art. 6 ust. 7 ustawy o dodatkach mieszkaniowych - stanowi część dodatku mieszkaniowego. Z prowadzenia gospodarstwa rolnego dochód ustala się na podstawie powierzchni gruntów w hektarach przeliczeniowych i przeciętnego dochodu z 1 hektara przeliczeniowego, ostatnio ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, na podstawie art. 18 ustawy o podatku rolnym7), o czym stanowi art. 3 ust. 4 ustawy o dodatkach mieszkaniowych.

Odnośnie zaś kryterium powierzchniowego (zgodnie z art. 5 ust. 5 ustawy o dodatkach miesz kaniowych), dodatek mieszkaniowy przysługuje, gdy powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego nie przekracza normatywnej powierzchni o więcej niż 30% albo 50% pod warunkiem, że udział powierzchni pokoi i kuchni w powierzchni użytkowej tego lokalu nie przekracza 60%. Art. 5 ust. 1 ustawy o dodatkach mieszkaniowych stanowi, że normatywna powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego, w którym znajduje się tylko jeden lokal mieszkalny (dom jednorodzinny), w przeliczeniu na liczbę członków gospodarstwa domowego nie może przekraczać 35 m2 dla 1 osoby, 40 m2 dla 2 osób, 45 m2 dla 3 osób, 55 m2 dla 4 osób, 65 m2 dla 5 osób oraz 70 m2 dla 6 osób, a w razie zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym większej liczby osób dla każdej kolejnej osoby zwiększa się normatywną powierzchnię tego lokalu o 5 m2.

Warto w tym aspekcie zwrócić uwagę na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, zgodnie z którym "Nabycie prawa do dodatku mieszkaniowego samo w sobie nie stwarza prawa do uzyskania dodatku energetycznego, gdyż dodatek ten nie stanowi części dodatku mieszkaniowego ale świadczenie wypłacane jest obok dodatku mieszkaniowego osobie, która wprost o dodatek energetyczny wystąpi"8).

Drugim warunkiem przyznania dodatku energetycznego jest zawarcie umowy sprzedaży energii elektrycznej lub zawarcie umowy kompleksowej.

Warto tu zwrócić uwagę na przepis art. 5 ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne, zgodnie z którym dostarczanie energii elektrycznej odbywa się po uprzednim przyłączeniu do sieci na podstawie dwóch umów: umowy sprzedaży i umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji. Stosownie do art. 5 ust. 3 Prawa energetycznego możliwe jest zawarcie jednej umowy, tzw. umowy kompleksowej, która zawiera postanowienia umowy sprzedaży i umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji. Stronami takiej umowy są sprzedawca i odbiorca. Przy czym sprzedawca zobowiązuje się nie tylko do sprzedaży energii, ale także do zapewnienia świadczenia usług przesyłania lub dystrybucji do miejsca jej odbioru, odpowiadając przed odbiorcą za działania i zaniechania przedsiębiorstwa, które faktycznie przesyła lub dystrybuuje energię9). Odmianą tej umowy jest umowa kompleksowa, uregulowana w art. 5 ust. 4 ustawy - Prawo energetyczne. Zgodnie z tym przepisem, sprzedawca zawiera we własnym imieniu z odbiorcą umowę sprzedaży energii oraz działając w charakterze przedstawiciela odbiorcy, zawiera w imieniu i na rzecz tego odbiorcy, umowę o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji energii z przedsiębiorstwem zajmującym przesyłaniem lub dystrybucją energii10).

Ostatnim warunkiem przyznania dodatku energetycznego jest zamieszkanie w miejscu dostarczania energii elektrycznej. Przez zamieszkiwanie w miejscu dostarczania energii elektrycznej należy rozumieć faktyczne przebywanie z zamiarem stałego pobytu w lokalu, do którego dostarczana jest energia elektryczna i w którym to lokalu prowadzone jest gospodarstwo domowe11).

Wysokość dodatku energetycznego

Zgodnie z art. 5c ust. 2 ustawy - Prawo energetyczne wysokość dodatku energetycznego wynosi rocznie nie więcej niż 30% iloczynu limitu zużycia energii elektrycznej oraz średniej ceny energii elektrycznej dla odbiorcy w gospodarstwie domowym. Cenę tę oblicza Prezes URE za rok poprzedni, do 31 marca każdego roku, którą udostępnia na stronie internetowej Urzędu Regulacji Energetyki. Średnia cena energii elektrycznej dla odbiorcy w gospodarstwie domowym uwzględniająca opłatę za świadczenie usługi dystrybucji energii elektrycznej, obliczona na podstawie cen zawartych w umowach kompleksowych za 2015 rok wyniosła 0,5017 zł/kWh12). Natomiast wysokość limitu zużycia energii elektrycznej w roku kalendarzowym określona jest w art. 5c ust. 3 ustawy i wynosi 900 kWh dla gospodarstwa domowego prowadzo nego przez osobę samotną, 1 250 kWh dla gospodarstwa domowego składającego się z 2 do 4 osób oraz 1 500 kWh dla gospodarstwa domowego składającego się z co najmniej 5 osób.

Wysokość dodatku na kolejne 12 miesięcy ogłasza minister właściwy do spraw energii w drodze obwieszczenia w "Monitorze Polskim", corocznie w terminie do 30 kwietnia, biorąc pod uwagę środki przewidziane na ten cel w ustawie budżetowej, o czym stanowi art. 5c ust. 4 ustawy - Prawo energetyczne. Maksymalny limit wydatków z budżetu państwa przeznaczonych na dodatki energetyczne określa art. 33 ust. 1 pkt 3-10 ustawy z 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw. Wynosi on odpowiednio w 2016 r. - 122 976 574,73 zł, a w 2017 r. - 127 280 754,84 zł.

Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Energii zamieszczonym w Monitorze Polskim, miesięczna wysokość dodatku energetycznego od 1 maja 2016 r. do 30 kwietnia 2017 r. wynosi dla gospodarstwa domowego:
  • prowadzonego przez osobę samotną - 11,29 zł,
  • składającego się z 2 do 4 osób - 15,68 zł,
  • natomiast składającego się z co najmniej 5 osób - 18,81 zł13).
Procedura przyznania i wypłaty dodatku energetycznego

Dodatek energetyczny przyznaje wójt (burmistrz, prezydent miasta) w drodze decyzji administracyjnej, o czym stanowi art. 5d ustawy - Prawo energetyczne. Decyzja w tym względzie jest wydawana na wniosek odbiorcy wrażliwego energii elektrycznej. Do tego wniosku należy dołączyć umowę sprzedaży energii elektrycznej lub umowę kompleksową. Na wydaną decyzję służy odbiorcy odwołanie w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia, zgodnie z art. 129 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego14) Organem odwoławczym od decyzji odmownej jest samorządowe kolegium odwoławcze (art. 17 pkt 1 w zw. z art. 127 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego). Odwołanie wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał decyzję (wójta, burmistrza, prezydenta miasta), o czym stanowi art. 129 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego.

Przyznanie dodatku energetycznego nie może nastąpić za okres poprzedzający wystąpienie z wnio skiem o jego przyznanie, bowiem świadczenie wypłacane okresowo przyznawane jest od miesiąca wystąpienia o jego przyznanie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Zważywszy, że dodatek energetyczny nie jest elementem dodatku mieszkaniowego, okres jego pobierania nie musi pokrywać się z pełnym okresem dodatku mieszkaniowego. Samo zaś przyznanie dodatku mieszkaniowego uprawnia odbiorcę jedynie do wystąpienia z wnioskiem o przyznanie dodatku energetycznego i nie oznacza automatycznego przyznania dodatku energetycznego z uwagi na przyznany dodatek mieszkaniowy15).

Wypłatę dodatku energetycznego reguluje art. 5e ustawy - Prawo energetyczne, zgodnie z którym dodatek energetyczny jest wypłacany do 10 dnia każdego miesiąca z góry, za wyjątkiem miesiąca stycznia, w którym dodatek wypłaca się do 30 stycznia.

Ryczałt na zakup opału

Problematyka ryczałtu na zakup opału została uregulowana w ustawie o dodatkach mieszkaniowych. W przeciwieństwie do dodatku energetycznego stanowi on część dodatku mieszkaniowego, ustawodawca bowiem explicite uznał ryczałt na zakup opału za część tego dodatku, o czym stanowi art. 6 ust. 7 in fine ustawy o dodatkach mieszkaniowych16).

Komu przysługuje ryczałt na zakup opału?

Ryczałt na zakup opału przysługuje osobie uprawnionej do dodatku mieszkaniowego, jeżeli lokal mieszkalny nie jest wyposażony w instalację doprowadzającą energię cieplną do celów ogrzewania, w instalację ciepłej wody lub gazu przewodowego z zewnętrznego źródła znajdującego się poza lokalem mieszkalnym, o czym stanowi art. 6 ust. 7 ustawy o dodatkach mieszkaniowych. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu wystarcza, że lokal mieszkalny nie jest wyposażony choć w jedną z ww. instalacji, na co wskazuje użyty w tym przepisie spójnik "lub".

Zatem, ryczałt na zakup opału przysługuje osobie, która spełnia łącznie następujące warunki:
  • przysługuje jej dodatek mieszkaniowy i
  • jej lokal mieszkalny nie jest wyposażony w jedną z trzech instalacji, a mianowicie instalację doprowadzającą energię cieplną do celów ogrzewania, w instalację ciepłej wody lub w instalację gazu przewodowego z zewnętrznego źródła znajdującego się poza lokalem mieszkalnym.
Odnośnie pierwszego kryterium - dodatku mieszkaniowego, to wszystkie uwagi poczynione przy okazji dodatku energetycznego, zachowują tu swoją aktualność. Warto tylko wspomnieć, że przy dodatku mieszkaniowym, osoba musi spełnić trzy kryteria: mieszkaniowe z art. 2 ustawy o dodatkach mieszkaniowych, dochodowe z art. 3 oraz powierzchniowe z art. 5 tej ustawy.

Warto zaznaczyć, że osoba, której przyznano ryczałt na zakup opału, zamieszkuje w miejscu dostarczania paliw gazowych, a ponadto jest stroną umowy kompleksowej lub umowy sprzedaży paliw gazowych zawartej z przedsiębiorstwem energetycznym, jest uznawana w świetle przepisów ustawy - Prawo energetyczne za tzw. odbiorcę wrażliwego paliw gazowych (art. 3 pkt 13d wspomnianej ustawy).

Wysokość ryczałtu na zakup opału

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy o dodatkach mieszkaniowych sposób ustalania wysokości ryczałtu na zakup opału określa Rada Ministrów w drodze rozporządzenia.

Sposób obliczenia wysokości tego ryczałtu określa § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 28 grudnia 2001 r. w sprawie dodatków mieszkaniowych17). Zgodnie z tym przepisem wysokość ryczałtu na zakup opału ustala się przez sumę wydatków określonych w § 2 oraz w § 3 rozporządzenia. Zgodnie z tym pierwszym przepisem, wydatkami w gospodarstwie domowym są dla:
  • najemców i podnajemców oraz innych osób mających tytuł prawny do używania lokalu, z wyjątkiem podmiotów wymienionych poniżej - czynsz albo inne opłaty za używanie lokalu oraz opłaty za energię cieplną, wodę, odbiór nieczystości stałych i płynnych,
  • członków spółdzielni mieszkaniowych, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali mieszkalnych, osób, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, niebędących członkami spółdzielni mieszkaniowych, oraz właścicieli lokali mieszkalnych w budynkach spółdzielni mieszkaniowych - opłaty za energię cieplną, wodę, odbiór nieczystości stałych i płynnych oraz opłaty związane z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na lokale mieszkalne w spółdzielni mieszkaniowej, z wyłączeniem ubezpieczeń, podatku od nieruchomości i opłat za wieczyste użytkowanie gruntów,
  • właścicieli lokali mieszkalnych - opłaty za energię cieplną i wodę dostarczane do lokalu, opłaty za odbiór nieczystości stałych i płynnych oraz zaliczki na koszty zarządu nieruchomością wspólną, z wyłączeniem ubezpieczeń, podatku od nieruchomości i opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów,
  • osób używających lokali mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych stanowiących ich własność oraz właścicieli domów jednorodzinnych - opłaty za energię cieplną i wodę dostarczane do lokalu, opłaty za odbiór nieczystości stałych i płynnych,
  • zajmujących lokal bez tytułu prawnego i oczekujących na dostarczenie przysługującego im lokalu zamiennego lub socjalnego - odszkodowanie za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego oraz opłaty za energię cieplną, wodę, odbiór nieczystości stałych i płynnych, z wyłączeniem ubezpieczeń, podatku od nieruchomości i opłat za wieczyste użytkowanie gruntów.
Wydatki naliczone i ponoszone za okres dłuższy niż jeden miesiąc przelicza się na okresy miesięczne (§ 2 ust. 3 rozporządzenia) oraz w przypadku, gdy wnioskodawca zajmuje tylko część lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, uwzględnia się jedynie te wydatki, które przypadają na tę część lokalu lub domu, którą zajmuje wnioskodawca (§ 2 ust. 4 rozporządzenia).

Ustalone w powyższy sposób wydatki sumuje się z wydatkami określonymi w § 3 rozporządzenia, którymi są:
  • dla lokalu mieszkalnego niewyposażonego w instalację doprowadzającą energię cieplną do celów ogrzewania - równowartość 5 kWh energii elektrycznej według rachunku za ostatni okres rozliczeniowy, z wyłączeniem opłaty abonamentowej oraz stałych opłat miesięcznych, na 1 m2, normatywnej powierzchni użytkowej, o której mowa w art. 5, z uwzględnieniem art. 6 ust. 9 ustawy o dodatkach mieszkaniowych,
  • dla lokalu mieszkalnego niewyposażonego w instalację ciepłej wody - równowartość 20 kWh energii elektrycznej według rachunku za ostatni okres rozliczeniowy, z wyłączeniem opłaty abonamentowej oraz stałych opłat miesięcznych, na każdego członka gospodarstwa,
  • dla lokalu mieszkalnego niewyposażonego w instalację gazu przewodowego - równowartość 10 kWh energii elektrycznej w gospodarstwie jednoosobowym według rachunku za ostatni okres rozliczeniowy, z wyłączeniem opłaty abonamentowej i stałych opłat miesięcznych, oraz równowartość 2 kWh na każdą dodatkową osobę.
Zgodnie ze stanowiskiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku "Tylko i wyłącznie wyliczenie uwzględniające obie stawki (za energię dzienną i nocną) jest właściwym ustaleniem ceny jednostki energii na potrzeby przyznania ryczałtu na opał, odpowiadającym faktycznemu stanowi wykorzystania tej energii przez skarżącego i faktycznym kosztom poniesionym przez niego z tego tytułu"18).

Po ustaleniu sumy wydatków, o której mowa wyżej, ustala się wskaźnik procentowy odpowiadający udziałowi wydatków obliczonych na podstawie § 3 rozporządzenia w łącznej sumie wydatków. Ostateczna kwota ryczałtu na zakup opału stanowi iloczyn obliczonego dodatku mieszkaniowego i wskaźnika procentowego, o czym stanowi § 4 ust. 2 rozporządzenia. Sposób obliczenia dodatku mieszkaniowego określa zaś art. 6 ustawy o dodatkach mieszkaniowych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zauważył, że wartość kilowatogodzin energii elektrycznej jest wartością decydującą o wysokości przyznanego ryczałtu: "Zgodnie § 3 ust. 1-3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2001 r. w sprawie dodatków mieszkaniowych podstawę obliczenia ryczałtu na zakup opału stanowi równowartość kilowatogodziny energii elektrycznej według rachunku za ostatni okres rozliczeniowy. Z powyższej regulacji wynika, że wartość kilowatogodziny za energię elektryczną jest wartością decydującą o wysokości przyznanego ryczałtu oraz że organ administracyjny ustalając wysokość należnego ryczałtu jest związany równowartością kilowatogodziny za energię elektryczną wynikającą z rachunku za ostatni okres rozliczeniowy"19). Warto bowiem zwrócić uwagę, że na podstawie wartości kilowatogodzin energii ustala się wydatek z § 3 rozporządzenia, który następnie jest sumowany z wydatkami z § 2 rozporządzenia, zaś udział tych wydatków w łącznej sumie wydatków, stanowi wskaźnik procentowy. Ten zaś jest mnożony przez wysokość dodatku mieszkaniowego i w ten właśnie sposób ustala się wysokość ryczałtu na zakup opału.

Zgodnie z art. 6 ust. 10 ustawy o dodatkach mieszkaniowych wysokość dodatku mieszkaniowego łącznie z ryczałtem na zakup opału nie może przekraczać 70% wydatków przypadających na normatywną powierzchnię zajmowanego lokalu mieszkalnego lub 70% faktycznych wydatków ponoszonych za lokal mieszkalny, jeżeli powierzchnia tego lokalu jest mniejsza lub równa normatywnej powierzchni.

Procedura przyznania oraz wypłata ryczałtu na zakup opału

Jak już wcześniej była mowa, ryczałt na zakup opału stanowi część dodatku mieszkaniowego, a zatem jest przyznawany i wypłacany razem z tym dodatkiem. Przyznanie i wypłatę określają przepisy art. 7 i art. 8 ustawy o dodatkach mieszkaniowych.

Dodatek mieszkaniowy, a co za tym idzie ryczałt na zakup opału przyznaje, na wniosek osoby uprawnionej, wójt (burmistrz, prezydent miasta), w drodze decyzji. Do wniosku należy dołączyć deklarację o dochodach gospodarstwa domowego za okres 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających dzień złożenia wniosku oraz inne niezbędne dokumenty (art. 7 ust. 1 ustawy o dodatkach mieszkaniowych). By uzyskać ryczałt na zakup opału nie trzeba składać żadnego dodatkowego wniosku, gdyż wystarczy sam wniosek o przyznanie dodatku mieszkaniowego. W jaki sposób wójt (burmistrz, prezydent miasta) ustali, czy uprawnionemu należy się również ryczałt na zakup opału? Ustali to - na podstawie złożonego wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego. Wniosek ten składa się według wzoru stanowiącego załącznik nr 1 do rozporządzenia w sprawie dodatków mieszkaniowych20). Zgodnie z tym wzorem, wnioskodawca we wniosku określa, czy ma centralne ogrzewanie, centralnie ciepłą wodę oraz instalację gazu przewodowego. Co zaś stanowi podstawę do stwierdzenia, czy wnioskodawcy przysługuje ryczałt na zakup opału (patrz art. 6 ust. 7 ustawy o dodatkach mieszkaniowych).

Zatem, można uznać, że wójt (burmistrz, prezydent miasta) z urzędu przyznaje ryczałt na zakup opału, jeżeli na podstawie złożonego wniosku ustali, że wnioskodawcy przysługuje dodatek mieszkaniowy i jego warunki mieszkaniowe kwalifikują go do uzyskania ryczałtu na zakup opału.

Od wydanej w sprawie decyzji służy stronie odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, w terminie czternastu dni od dnia otrzymania rozstrzygnięcia w sprawie, za pośrednictwem wójta (burmistrz, prezydenta miasta), który wydał decyzję w sprawie (art. 129 Kodeksu postępowania administracyjnego).

Zgodnie z art. 7 ust. 5 ustawy o dodatkach mieszkaniowych dodatek mieszkaniowy przyznaje się na okres sześciu miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu złożenia wniosku, a zatem na taki też okres przyznawany jest ryczałt na zakup opału. Przykładowo, jeżeli wnioskodawca złożył wniosek 5 stycznia 2016 r., to dodatek mieszkaniowy łącznie z ryczałtem na zakup opału zostaną mu przyznane od 1 lutego 2016 r. do 31 lipca 2016 r. Wypłaty zaś są do zarządcy domu lub osobie uprawnionej do pobiekonywane do 10 dnia każdego miesiąca z góry, rania należności za lokal mieszkalny, o czym stanowi art. 8 ust. 1 ustawy o dodatkach mieszkaniowych. W tym miejscu ustawodawca expressis verbis stwierdził, że ryczałt na zakup opału wypłacany jest w tym samym terminie. Zarządca domu lub inna uprawniona osoba zalicza wypłacony jej dodatek na poczet przysługujących lub rozliczanych za jej pośrednictwem należności za zajmowany lokal mieszkalny (art. 8 ust. 3 ww. ustawy). W przypadku zaś, gdy uprawniony jest właścicielem domu jednorodzinnego, całość dodatku wypłaca się do jego rąk (art. 8 ust. 2 ww. ustawy).

Na marginesie warto zaznaczyć, że zarówno dodatek energetyczny, jak i ryczałt na zakup opału są zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych (tzw. zwolnienie przedmiotowe). Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 97a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych21), dodatek energetyczny otrzymany przez odbiorcę wrażliwego energii elektrycznej w rozumieniu przepisów ustawy - Prawo energetyczne jest wolny od podatku dochodowego. Tak samo kształtuje się sytuacja odnośnie dodatku mieszkaniowego oraz ryczałtu na zakup opału, o czym stanowi pkt 97 ww. przepisu.

Podsumowanie

Analiza przepisów odnoszących się do dodatku energetycznego, jak i ryczałtu na zakup opału, prowadzi do następujących wniosków. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że regulacja dotycząca dodatku energetycznego nie jest tak kompleksowa, jak ta odnosząca się do ryczałtu na zakup opału. Wydaje się, że przyczyną tego stanu rzeczy jest większe związanie ryczałtu na zakup opału z dodatkiem mieszkaniowym. Wystarczy zobaczyć na regulację odnoszącą się do zwrotu dodatku mieszkaniowego, w przypadku, gdy osoba, której przyznano dodatek, nie opłaca na bieżąco należności za zajmowany lokal mieszkalny. Zgodnie z tymi przepisami oprócz dodatku mieszkaniowego, zwracany jest również ryczałt na zakup opału (patrz art. 8 ust. 4 w zw. z art. 7 ust. 11 ustawy o dodatkach mieszkaniowych). Nie ma natomiast regulacji odnoszącej się do zwrotu dodatku energetycznego w sytuacji, gdy odbiorca, któremu został on przyznany nie opłaca rachunków za energię elektryczną.

W przypadku dodatku energetycznego, należy zauważyć, że brak jest przepisów regulujących, nie tylko kwestie zwrotu dodatku energetycznego, ale również wstrzymania jego wypłaty. W ogóle wypłata dodatku energetycznego nie ma związku z regulowaniem należności za pobraną energię, przez co przyznane środki mogą być dowolnie wydatkowane przez uprawnionego. Warto również zwrócić uwagę na to, że obecne przepisy uniemożliwiają prowadzenie jednego postępowania w sprawie przyznania dodatku mieszkaniowego i w sprawie przyznania dodatku energetycznego, tak jak ma to miejsce przy ryczałcie na zakup opału. Przysparza to więcej pracy organowi, ale również zmusza wnioskodawcę do składania kolejnego wniosku, przeciągając procedurę przyznania dodatku energetycznego w czasie. Bowiem najpierw uprawniony musi uzyskać dodatek mieszkaniowy, by następnie ubiegać się o dodatek energetyczny.

Dla odbiorcy na rynku energii, na pewno uciążliwością w zakresie przepisów odnoszących się do dodatku energetycznego i ryczałtu na zakup opału, jest ich regulacja w odrębnych ustawach. Warto zwrócić uwagę na pewną niekonsekwencję: w przepisach ustawy - Prawo energetyczne mamy definicję zarówno odbiorcy wrażliwego energii elektrycznej, jak i odbiorcy wrażliwego paliw gazowych. Przy czym dodatek energetyczny jest uregulowany w dalszych przepisach wspomnianej ustawy, na próżno zaś szukać przepisów odnoszących się do ryczałtu na zakup opału, bowiem ten został unormowany w ustawie o dodatkach mieszkaniowych.

Warte jednak podkreślenia jest to, że zarówno dodatek energetyczny, jak i ryczałt na zakup opału są dla odbiorców wrażliwych formą finansowego wsparcia. Dlatego też, rozpowszechnienie wiedzy odnośnie tego rodzaju pomocy materialnej jest ważne, by osoby znajdujące się w trudnej sytuacji, których nie stać na regulację należności za pobraną energię, albo też nie mają centralnego ogrzewania, instalacji ciepłej wody lub instalacji gazu przewodowego, mogły z niej skorzystać. Co prawda, przyznana pomoc nie stanowi rozwiązania problemów odbiorców wrażliwych, jak np. braku centralnego ogrzewania, czy niskich dochodów, które utrudniają regularne opłacanie rachunków za energię, jednak zawsze jest finansowym wsparciem dla takich osób.

Bibliografia

I. Akty prawne:
1. Ustawa z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23).
2. Ustawa z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1381 z późn. zm.).
3. Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).
4. Ustawa z 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059 z późn. zm.).
5. Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 748 z późn. zm.).
6. Ustawa z 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 966 z późn. zm.).
7. Ustawa z 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 984).
8. Rozporządzenie Rady Ministrów z 28 grudnia 2001 r. w sprawie dodatków mieszkaniowych (Dz. U. Nr 156, poz. 1817 z późn. zm.).
II. Orzecznictwo:
1. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 28 listopada 2006 r., sygn. akt II SA/Bk 453/06, LEX nr 929035.
2. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 29 kwietnia 2010 r., sygn. akt II SA/Bk 193/10, LEX nr 619892.
3. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 20 grudnia 2013 r., sygn. akt II SA/Op 443/13, LEX nr 1504896.
4. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 19 lutego 2015 r., sygn. akt II SA/Bk 1130/14, LEX nr 1682511.
III. Literatura:
1. Ochrona konsumentów i jej współczesne wyzwania, red. M. Ganczar, E. Sługocka-Krupa, Lublin 2014.
2. Prawo energetyczne. Komentarz, red. M. Swora, Z. Muras, Warszawa 2010.
IV. Inne:
1. Obwieszczenie Ministra Energii z 22 kwietnia 2016 r. w sprawie wysokości dodatku energetycznego obowiązującej od dnia 1 maja 2016 r. do dnia 30 kwietnia 2017 r. (M. P. z 2016 r. poz. 411).
2. Informacja Prezesa URE nr 15/2016 w sprawie średniej ceny energii elektrycznej dla odbiorcy w gospodarstwie domowym uwzględniającej opłatę za świadczenie usługi dystrybucji energii elektrycznej, obliczonej na podstawie cen zawartych w umowach kompleksowych za 2015 rok.
3. Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 15 lutego 2016 r. w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych oraz kwot maksymalnych zmniejszeń emerytury lub renty (M. P. z 2016 r. poz. 168).

1) Niniejszy artykuł stanowi jedynie stanowisko autora i nie stanowi wykładni urzędowej.
2) Dz. U. z 2013 r. poz. 984.
3) Ustawa z 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059 z późn. zm.).
4) Ustawa z 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 966 z późn. zm.).
5) Dz. U. z 2015 r. poz. 748 z późn. zm. Zgodnie z art. 94 ust. 2 pkt 1 lit. a niniejszej ustawy, Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", co najmniej na 7 dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji, należne od terminu waloryzacji kwoty najniższej emerytury i renty.
6) Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 15 lutego 2016 r. w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych oraz kwot maksymalnych zmniejszeń emerytury lub renty (M. P. z 2016 r. poz. 168).
7) Ustawa z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1381 z późn. zm.).
8) Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 19 lutego 2015 r., sygn. akt II SA/Bk 1130/14, LEX nr 1682511.
9) M. Gutowski, K. Smagieł [w:] Prawo energetyczne. Komentarz, red. M. Swora, Z. Muras, Warszawa 2010, s. 465.
10) Ibidem.
11) M. Domagała, Odbiorca wrażliwy jako konsument na rynku energii [w:] Ochrona konsumentów i jej współczesne wyzwania, red. M. Ganczar, E. Sługocka-Krupa, Lublin 2014, s. 222.
12) Informacja Prezesa URE nr 15/2016 w sprawie średniej ceny energii elektrycznej dla odbiorcy w gospodarstwie domowym uwzględniającej opłatę za świadczenie usługi dystrybucji energii elektrycznej, obliczonej na podstawie cen zawartych w umowach kompleksowych za 2015 rok (dostępna na: http://www.ure.gov.pl/ pl/stanowiska/6476,Informacja-nr-152016.html).
13) Obwieszczenie Ministra Energii z 22 kwietnia 2016 r. w sprawie wysokości dodatku energetycznego obowiązującej od dnia 1 maja 2016 r. do dnia 30 kwietnia 2017 r. (M. P. z 2016 r. poz. 411).
14) Ustawa z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23).
15) Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 19 lutego 2015 r., sygn. akt II SA/Bk 1130/14.
16) Na tę zależność ryczałtu na zakup opału z dodatkiem mieszkaniowym zwrócił uwagę również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w przywoływanym wcześniej wyroku.
17) Dz. U. z 2001 r. Nr 156, poz. 1817 z póżn. zm. (zwane dalej: rozporządzeniem).
18) Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 29 kwietnia 2010 r., sygn. akt II SA/Bk 193/10, LEX nr 619892.
19) Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 28 listopada 2006 r., sygn. akt II SA/Bk 453/06, LEX nr 929035.
20) "Stanowiący załącznik nr 1 do rozporządzenia z dnia 28 grudnia 2001 r. w sprawie dodatków mieszkaniowych (Dz. U. Nr 156, poz. 1817 z późn. zm.) wniosek o przyznanie dodatku mieszkaniowego zastępuje podanie i w związku z tym mają do niego zastosowanie przepisy k.p.a. dotyczące podań, w tym art. 64 § 2 k.p.a." (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 20 grudnia 2013 r., sygn. akt II SA/Op 443/13, LEX nr 1504896).
21) Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Dodatek energetyczny i ryczałt na zakup opału - czyli kilka słów o wsparciu odbiorców wrażliwych

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!