Dwutlenek węgla pod ciśnieniem

Dwutlenek węgla pod ciśnieniem
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Nadchodzą głębokie zmiany w funkcjonowaniu unijnego systemu handlu emisjami gazów cieplarnianych (EU ETS). Rynek odebrał te sygnały jednoznacznie - ceny CO2 poszybowały do poziomów niewidzianych od lat.

Ceny uprawnień do emisji CO2, które zgodnie z prawem energetyka musi kupować w ilości wystarczającej na pokrycie rzeczywistych emisji, zaczęły się powoli piąć w górę już w 2017 roku. W 2018 roku, z początkiem którego uprawnienia na mocy jednej z dyrektyw stały się instrumentem finansowym, ten cenowy marsz przeszedł w sprint. Dlaczego tak się stało? Co dalej?

Od stycznia do września 2018 r. uprawnienia zdrożały z około 8 do 25 euro. Potem doszło do korekty cen m.in. wskutek sprzedaży uprawnień przez instytucje finansowe realizujące zyski z wysokich wzrostów cen. Na początku grudnia 2018 r. ceny uprawnień do emisji były na poziomie 20 euro (to prawie 170 proc. ceny z grudnia 2017 r.). Oczywiście, wzrost cen CO2 nie pozostał bez wpływu na ceny prądu.

W trzecim kwartale 2018 r. ceny spot w Polsce, jak informował Tauron Polska Energia, ukształtowały się na poziomie średnio 58,62 euro/MWh i wzrosły rok do roku 20,3 euro/MWh. Na niemieckiej giełdzie energii Epex Spot ceny w trzecim kwartale to 53,52 euro/MWh, czyli o 20,79 euro/MWh więcej niż w analogicznym kwartale roku poprzedniego.

"Czynniki fundamentalne powodujące wzrost cen energii elektrycznej w Polsce i Europie pozostają niezmienne i obejmują wzrost cen uprawnień do emisji CO2 oraz wysokie ceny surowców. Dodatkowo w trzecim kwartale 2018 r. występowała niekorzystna sytuacja meteorologiczna. Wysokie temperatury powietrza oraz bardzo mała ilość opadów przyczyniły się do powstania suszy hydrologicznej w większości krajów Europy" - dodawał Tauron Polska Energia.

Emisje do rezerwy

Kluczowe znaczenie dla skokowego wzrostu cen uprawnień ma reforma EU ETS (European Union Emission Trading System). Ten administracyjnie ukształtowany mechanizm jest sztandarowym narzędziem UE do walki z emisją gazów cieplarnianych, a przynajmniej w ocenie Brukseli nie działał dobrze - ze względu na nadpodaż uprawnień skutkujący brakiem motywacji do ograniczania emisji.

Mająca na celu zmianę tej sytuacja reforma jest dość ostra. W ramach EU ETS z początkiem 2019 roku, ruszy tzw. mechanizm stabilizacji rynkowej (MSR - Market Stability Reserve). Do MSR będą przenoszone uprawnienia z puli aukcyjnej przeznaczonej do sprzedaży przez państwa członkowskie, co będzie oznaczało spadek podaży uprawnień. MSR formalnie w 2018 roku nie działał, ale jego wprowadzenie było już dyskontowane przez rynek.

Zdaniem ekspertów świadomość wprowadzenia mechanizmu rezerwy MSR od 2019 r. była jednym z najważniejszych czynników cenotwórczych w ostatnich 6 miesiącach.

Trzeba wskazać, że różne były pomysły na czas uruchomienia MSR. Trudno mówić tu o zaskoczeniu. Rada Europejska już w 2014 r. zgodziła się, żeby MSR wszedł w życie w 2021 roku, czyli z początkiem kolejnej fazy działania EU ETS obejmującej lata 2021-2030. Potem były nawet projekty, żeby wystartował już w 2017; skończyło się na roku 2019.

Teraz już jasne jest, że w latach 2019-2023 do rezerwy MSR trafiać ma co roku 24 proc. uprawnień będących w obiegu (pierwotnie planowano, że będzie to 12 proc.), z tym, że w pierwszych 8 miesiącach 2019 r. będzie to 16 proc. Liczbę uprawnień w obiegu na potrzeby stosowania MSR będzie podawała Komisja Europejska.

Dane niezbędne do obliczenia, ile uprawnień trafi do MSR w pierwszych 8 miesiącach 2019 r., a dotyczące liczby uprawnień w obiegu rynkowym w 2017 r., zostały opublikowane. KE podała 15 maja br., że w obiegu jest nieco ponad 1,654 mld uprawnień do emisji, co oznacza, że w okresie styczeń-sierpień 2019 r. do MSR trafi około 265 mln uprawnień i o taką ich liczbę spadnie podaż w aukcjach.

KE podała też, że na podstawie kolejnej publikacji o liczbie uprawnień do emisji CO2, która nastąpi w maju 2019 r., określona zostanie liczba uprawnień, które znajdą się w rezerwie MSR w okresie od 1 września 2019 r. do końca sierpnia 2020 r. Od 2023 roku uprawnienia skierowane do rezerwy MSR mają być cyklicznie kasowane w liczbie, która będzie wykraczać ponad wolumen tych uprawnień, będących przedmiotem aukcji w roku poprzedzającym.

"Uprawnienia są umieszczane w rezerwie, jeżeli całkowita liczba uprawnień w obiegu przekracza próg 833 mln uprawnień. Uprawnienia są uwalniane z rezerwy, jeżeli całkowita liczba uprawnień w obiegu jest niższa niż 400 mln uprawnień. Uprawnienia są umieszczane w rezerwie poprzez zmniejszenie liczby uprawnień wystawianych na aukcję i uwalniane z rezerwy poprzez wystawienie na przyszłej aukcji o 100 mln uprawnień więcej" - wyjaśnia Komisja Europejska.

Polska domagała się przed Trybunałem Sprawiedliwości UE stwierdzenia nieważności decyzji Rady UE i Parlamentu Europejskiego wprowadzających MSR. Rząd podnosił m.in., że wprowadzenie MSR spowoduje wzrost cen uprawnień do emisji CO2, co doprowadzi także do zmiany poziomu konkurencyjności różnych źródeł wytwórczych oraz krajowej struktury wytwarzania energii elektrycznej, a także do spadku konkurencyjności polskiej energetyki i gospodarki. Po ponad dwóch latach, w czerwcu 2018 r., Trybunał oddalił skargę Polski.

Zmiany w EU ETS nie kończą się na MSR. Cel redukcji emisji gazów cieplarnianych w UE na 2030 rok to 40 proc. w porównaniu do 1990 roku, a poziom samych emisji objętych EU ETS ma do 2030 roku spaść o 43 proc. w porównaniu z 2005 rokiem. Aby to osiągnąć, od 2021 roku tempo zmniejszania nowych uprawnień dostępnych w systemie zmieni się z obecnych 1,74 proc. rocznie do 2,2 proc.

Zasadniczo nie dla węgla

Po 2020 roku zupełnie nowe reguły będą rządziły przydziałem uprawnień do emisji CO2 dla energetyki. W okresie 2013--2020 r. sektor, w uproszczeniu, otrzymuje darmowe uprawnienia w zamian za wykonane inwestycje objęte Krajowym Planem Inwestycyjnym (KPI). Po 2020 roku zasadniczo możliwe będą dwa źródła wsparcia - tzw. uprawnienia derogacyjne i Fundusz Modernizacyjny.

- Maksymalny przydział uprawnień do emisji dla wsparcia krajowej energetyki w latach 2021-2030 to około 720 mln uprawnień. Przy czym derogacja to bezpośredni ich przydział dla inwestora, a Fundusz Modernizacyjny to środki finansowe pozyskane po aukcji uprawnień. Finalna pula będzie zależeć od decyzji rządowych, czy korzystać z derogacji, czy przetransferować derogację do Funduszu Modernizacyjnego i przeznaczyć pulę solidarnościową (uprawnienia dla państw o niższym od średniej UE poziomie PKB/capita - red.) do Funduszu Modernizacyjnego. Finalne decyzje dotyczące całościowej skali wsparcia energetyki w Polsce będą musiały zostać podjęte najpóźniej do końca września 2019 r. z uwagi na wymogi dyrektywy - wyjaśnia Maciej Burny, dyrektor departamentu relacji międzynarodowych PGE Polskiej Grupy Energetycznej.

Zasady dostępu do tzw. uprawnień derogacyjnych i środków z Funduszu Modernizacyjnego są dosyć złożone. Z punktu widzenia modernizacji krajowej energetyki najważniejsze jak się wydaje jest to, że tzw. uprawnienia derogacyjne przyznawane w formule przetargowej będą mogły być wykorzystywane m.in. na projekty zmniejszające oddziaływania energetyki węglowej na środowisko, a przypadku Funduszu Modernizacyjnego jasno wskazano, że elektrownie węglowe nie mają możliwości skorzystania z jego środków.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

SŁOWA KLUCZOWE I ALERTY

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (24)

Do artykułu: Dwutlenek węgla pod ciśnieniem

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!