Gospodarka o obiegu zamkniętym szansą dla paliwa z odpadów?

Gospodarka o obiegu zamkniętym szansą dla paliwa z odpadów?
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Czy gospodarka o obiegu zamkniętym może się przyjąć w Polsce? Na co, w związku z nową filozofią, powinniśmy postawić w gospodarce odpadami i jak może się ona przydać samorządom?

Pakiet dotyczący budowania gospodarki o obiegu zamkniętym Komisja Europejska przedstawiła na początku grudnia ubiegłego roku. Chodzi o zamknięciu cyklu życia produktu, który można podzielić na trzy etapy produkcja - użytkowanie - wykorzystanie odpadu w kolejnym cyklu produkcyjnym. Istotą tego podejścia jest wykorzystanie odpadów powstałych w cyklu życia produktu i tym samym ograniczenie zużycia surowców, zmniejszenie ilości składowanych odpadów oraz zwiększenie strumienia odpadów wykorzystywanych w ramach odzysku i recyklingu.

Zdaniem resortu środowiska docelowo - w ramach nowego sposobu zagospodarowania odpadów - można założyć nawet pełen odzysk odpadów na terenie danej jednostki samorządu terytorialnego, to też szansa na rozwój terenów niezurbanizowanych i miejsca pracy na terenach wiejskich. A to dzięki temu, że powstające w danym miejscu odpady byłyby tam odzyskiwane i ponownie wykorzystywane.

- Gospodarka o obiegu zamkniętym jest wyzwaniem dla polskiego systemu - ale to szansa na nowe miejsca pracy także na terenach niezurbanizowanych. Tak rozumiana gospodarka o obiegu zamkniętym to nie tylko odpady, to także część planu Morawieckiego - mówi Sławomir Mazurek, podsekretarz stanu w Ministerstwo Środowiska. - Komisja Europejska postawiła ambitne cele, Polska aktywnie włącza się w dialog, biorą w nim udział także przedstawiciele polskich samorządów, ale jeśli chodzi o plan gospodarki odpadami, mamy jeszcze wiele do zrobienia - dodaje.

 Jego zdaniem system gospodarowania odpadów w naszym kraju zawiera wiele patologii, jak zaniechania monitoringu przemieszczania masy odpadów, faworyzowanie budowy instalacji, które nie należą do priorytetowych w UE.

- Szczególnie w zakresie recyklingu mamy wiele do zrobienia. Uwzględniając polską specyfikę związaną z budowaniem instalacji na odpady zmieszane, możemy znaleźć się w trudnej sytuacji. KE przewiduje podatki dla spalarni, więc nie jest to oczko w głowie Komisji i gospodarki o obiegu zamkniętym. Musimy zrealizować określone działania dotyczące standardów zbiórki odpadów, by pozyskać fundusze unijne - dodaje Mazurek.

W Polsce nadal widać dużą chęć budowania takich instalacji spalania odpadów. - Ambicje wybijające się z wojewódzkich planów dotyczące zakładów termicznej przeróbki sięgają ponad 70 takich instalacji. Również instalacje MBP budowane jak do tej pory to już przeszłość. Oczywiście pracują one, ale żeby wpisać się w unijne ambicje, będą musiały się dostosować - kontynuuje wiceminister środowiska.

Nie wszyscy się z tym zgadzają. - Francuzi i Niemcy mają w sumie 150 spalarni i mówią, że więcej nie trzeba. Prawda, im nie trzeba. Ale bałbym się stwierdzenia, że Warszawa już nie potrzebuje spalarni - twierdzi Jakub Bator, członek zarządu Krakowskiego Holdingu Komunalnego.

- Myślę, że będzie miejsce na kolejne spalarnie, może nie takie jak te obecne, które zaplanowano na odpady zmieszane. Musimy przewidzieć, co będzie za 5-7 lat. Jaka będzie morfologia odpadów i inne właściwości, produkcja prądu, ciepła i chłodu dla pobliskich inkubatorów przemysłowych - mówi Rafał Psik, dyrektor na Europę Wschodnią i Środkową, Doosan.

 Problemem jest jednak nie tylko liczba takich instalacji.

- Ważne, by regulacje były dobrej jakości. Tymczasem zmian dotyczących gospodarki odpadów mamy zbyt dużo, niejednokrotnie się one wykluczają. Prawo jest nieprzewidywalne. Zmiana w definicji RIPOK pokazała, jak jedna regulacja może mieć wpływ na cały system - podkreśla Katarzyna Kuźma, partner w Kancelarii Domański Zakrzewski Palinka. - Nie możemy doprowadzić do sytuacji jak w Niemczech, gdzie mocy w spalarniach jest zdecydowanie za dużo. Siedemdziesiąt parę instalacji konsultowanych to absurd. Ministerstwo ma duże możliwości kształtowania tego sytemu na poziomie kraju. Samorządy mają swoje cele, ambicje, ale to musi działać w ogólnokrajowym systemie - dodaje.

Ministerstwo Środowiska przypomina o karach dla JST, które nie osiągną założonych poziomów recyklingu.

Inny problem związany z RIPOK-ami to powstająca tam frakcja paliwowa, nadsitowa, zwana też RDF-em. Od stycznia nie można RDF-ów składować na składowiskach. Biznes patrzy na paliwo alternatywne od kliku lat, samorządy nie widziały tematu, bo nie było dotowania na spalarnie RDF, jak przy spalarniach na odpady zmieszane.

Zapasy RDF w Polsce rosną, a na razie jedyny pomysł na zagospodarowanie tego paliwa alternatywnego to wysyłanie go do cementowni.

- Rocznie z odpadów w MBP powstaje ok. 5 mln ton paliwa alternatywnego, tzw. RDF-ów, z którym nie bardzo jest co robić. Część zużywają cementownie, a i tak zostaje duży strumień, który może być energetycznie wykorzystany. Kluczowe jest zapewnienie właściwej kaloryczności alternatywnego paliwa - argumentuje Norbert Skibiński, dyrektor projektów przemysłowych Grupy Veolia.

 W Polsce nie istnieje na razie żadna spalarnia paliwa z odpadów, nie spalimy go też w elektrowni ani w ciepłowni.

- Duża energetyka opiera się jednak na paliwach prostszych - na węglu czy biomasie, bo dla RDF nie ma odpowiedników rozwiązań oczyszczania spalin. Ale widzimy duży potencjał energetycznego wykorzystania odpadów. W Zabrzu Fortum buduje elektrociepłownię na mieszankę trzech paliw - mówi dalej dyrektor firmy Doosan.

Musi więc powstać specjalna instalacja, zaprojektowana tak jak spalarnia.

- Widzimy tu potencjał do wykorzystania w energetyce. Pozwoliłoby to na zamknięcie cyrkulacji - „producenci” odpadów konsumowaliby energię z tych odpadów. W nowych instalacjach do tego dedykowanych. Może nie mówmy o spalarniach RDF, bo to źle się kojarzy, ale o odzysku ciepła i energii - komentuje Skibiński.

Zdaniem Tomasza Stysia z Instytutu Sobieskiego, który wspólnie z Bartoszem Dylągiem, redaktorem prowadzącym Parlamentarny.pl prowadził dyskusję, problemem jest, że system gospodarki odpadami i branża energetyczna działają tak, jakby się nawzajem nie widziały.

Sporo do zrobienia jest też w kwestii edukacji społeczeństwa.

- Rocznie wytwarzamy 12 mln ton odpadów, a zbieramy z rynku ok. 10,5 mln ton. Oznacza to, że 1,5 mln ton spalane jest w domowych piecach. Wolałbym mieć spalarnie odpadów po sąsiedzku niż kamienicę, która regularnie dymi bez ograniczeń, norm i kontroli - zauważa Rafał Psik.

Problemem jest też zagospodarowanie odpadów poprzemysłowych.

- Trzeba zmiany przepisów, trzeba przekonać, że ciężki rynek odpadów to dobry produkt po przetworzeniu - twierdzi Tadeusz Koperski, prezes firmy Haldex, która specjalizuje się w rekultywacji i rewitalizacji terenów pogórniczych. - Była mowa o 12 mln ton odpadów komunalnych, tymczasem pogórniczych odpadów mamy 130 mln ton co roku. Rekultywując biologicznie tereny zdegradowane, „dorobimy” płuca produkujące CO2, o których mówi Ministerstwo Środowiska.

Tekst powstał na podstawie panelu „Gospodarka odpadami”, który odbył się 20 maja w ramach VIII Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Gospodarka o obiegu zamkniętym szansą dla paliwa z odpadów?

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!