Polska energia bez CO2

Polska energia bez CO2
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Koniec roku 2011 przyniósł ważne regulacje prawne dotyczące "niskoemisyjności" na poziomie międzynarodowym, unijnym i krajowym: Kioto II, Energy Plan 2050 i Krajowy Program Inwestycyjny, wymagany przez Dyrektywę EU-ETS. Ten ostatni porównywany jest z Planem Marshalla ze względu na skalę potrzebnych inwestycji, którą Społeczna Rada Narodowego Programu Redukcji Emisji szacuje na 200 mld zł do 2020 r. Zdaniem uczestników opiniotwórczej konferencji Power Ring 2011, Polska będzie musiała jak najszybciej uwzględnić nowe kierunki działań nakreślone w ww. dokumentach przy aktualizacji strategii "Polityka energetyczna Polski do 2030 r."

Mapa i Plan Europy

Do 2050 r. UE powinna mieć produkcję energii niemal pozbawioną emisji CO2. 15 grudnia 2011 r. Komisja Europejska przedstawiła plan działań, by do 2050 r. osiągnąć w UE niemal bezemisyjną produkcję energii. Dokument pod nazwą "Plan działań dla energetyki do 2050" jest kluczowy dla energetyki strategii UE, razem z opublikowanym w marcu 2011 r. dokumentem pt. "Energy Road map 2050 and investment needs in sustainable energy technologies", w którym nakreślona została ogólna strategia budowy w Unii Europejskiej gospodarki niskoemisyjnej do roku 2050. Oba komunikaty nie mają wprawdzie znaczenia prawnego, ale będą podstawą dla przyszłych dyrektyw dotyczących energetyki. Dlatego ich kształt jest dość istotny.

Zgodnie z "Planem" KE może zaproponować w 2014 r. nowy, wiążący cel dot. obniżania emisji CO2 w unijnej energetyce do 2030 r. oraz obowiązkowy udział źródeł odnawialnych w produkcji energii elektrycznej. Plan zawiera "mieszankę kilku scenariuszy", które przewidują różny rozwój wypadków. Jedne zakładają, że np. nic się nie zmieni w wysiłkach klimatycznych na świecie, a inne, iż wszystkie gospodarki będą dążyć do obniżenia emisji CO2 o ponad 80% w 2050 r., tak jak planuje UE.

W związku z tym - w zależności od scenariusza na 2050 r. - KE szacuje, że cena baryłki ropy wahać się będzie od 70 do 127 dol., cena pozwoleń na emisję CO2 (za tonę) od 50 do 300 euro. KE przekonuje, że bez względu na to, czy UE będzie dekarbonizować gospodarkę czy nie (czyli bez względu na to, czy będzie inwestować w kosztowne technologie oszczędzające środowisko, czy też nie), koszty produkcji energii w UE wzrosną do 2050 r. o ok. 14% unijnego PKB. Bez względu na to co się stanie, jakie decyzje podejmą kraje UE, dwie rzeczy muszą być zrobione w każdym przypadku: po pierwsze UE musi zapewnić efektywność energetyczną, a po drugie bez względu na wszystko musi podnieść udział energii odnawialnej w produkcji.

Kioto II

Sukces strategii unijnej jest uwarunkowany porozumieniem globalnym. Protokół klimatyczny z Kioto obowiązuje tylko do końca br. Określa on limity redukcji emisji dwutlenku węgla przez poszczególne państwa, ale część krajów nie przystąpiła do protokołu, wśród nich są potęgi o największym udziale w światowej emisji CO2, jak Chiny czy USA. Spór między UE a głównymi oponentami dotyczył sformułowania, które określało wagę przyjętych na grudniowej Konferencji klimatycznej ONZ w Durbanie ustaleń. Unia chciała, żeby było prawnie wiążące wszystkie kraje, przeciwnicy - głównie najwięksi emitenci dwutlenku węgla, chcieli widzieć łagodniejsze sformułowanie, albo, by go nie było. UE uzależniła od przyjęcia przez szczyt "mapy drogowej" - ścieżki dojścia do nowego globalnego porozumienia klimatycznego po 2020 r. - swoje poparcie dla przedłużenia obowiązywania protokołu z Kioto na kolejny okres rozliczeniowy (Kioto II).

W pakiecie przyjętym w Durbanie są też rozwiązania wspierające adaptację do zmian klimatu, funkcjonowanie funduszu klimatycznego oraz szereg zapisów o ochronie klimatu Ziemi i sposobów wsparcia inwestycji chroniących środowisko w krajach najbiedniejszych i najbardziej narażonych na zmiany klimatu.

Wynikiem konferencji w Durbanie jest także ustanowienie ram instytucjonalnych i struktury tzw. zielonego funduszu klimatycznego.

Ma on być zasilony w przyszłości 100 mld dol., z pieniędzy tych będą finansowane projekty dotyczące redukcji emisji CO2 i adaptacji do zmian klimatu. Niemcy i Dania w sumie zgodziły się przekazać ponad 50 mln euro na uruchomienie funduszu. Z komunikatu wynika również, że strony konwencji przyjęły decyzje dotyczące zarządzania emisjami w leśnictwie i użytkowaniu gruntów. To rozwiązanie jest bardzo korzystne dla Polski ponieważ stwarza dodatkowe możliwości włączenia polskiego leśnictwa w handel emisjami, co pozytywnie zwiększyć może krajowy bilans CO2 (powierzchnia Polski pokryta jest w 29% lasami, które pochłaniają CO2). Kolejna konferencja klimatyczna ONZ zaplanowana jest za rok w Katarze. Prawdopodobnie zawarcie nowego porozumienia nie wydarzy się przed 2015 r., a więc czeka nas tzw. "gap-period".

Carbon tax?

Wciąż czekamy również na rozporządzenia UE w sprawie monitorowania i raportowania oraz w sprawie weryfikacji i akredytacji weryfikatorów.

Komisja Europejska pracuje też nad nowelizacją decyzji 2011/278/UE (tzw. decyzji benchmarkowej) i decyzji 2010/2/UE (w sprawie listy sektorów i podsektorów narażonych na znaczące ryzyko ucieczki emisji). Propozycja rewizji dyrektywy z 2003 r. w sprawie podatku energetycznego to kolejna regulacja, która zmierza do przejścia na gospodarkę niskoemisyjną. Chodzi o wyeliminowanie węgla, promocję niskoemisyjnego transportu, inteligentnych budynków i efektywne wykorzystanie energii. Aktualne regulacje dotyczą dużej energetyki, ciepłownictwa sieciowego oraz dużego przemysłu. Rewizja dyrektywy w sprawie podatku energetycznego obejmuje transport, budownictwo oraz usługi. Wprowadzenie tej regulacji w życie najbardziej odczują mieszkańcy domów ogrzewanych węglem oraz użytkownicy wysokoemisyjnego transportu (ciężarówki, transport kołowy).

Komisja Europejska chce zmienić sposób opodatkowania energii w UE tak, by wysokość tego podatku uzależnić m.in. od wielkości emisji CO2. Stosowanie paliw wysokowydajnych oznaczałoby zmniejszenie obowiązku podatkowego. Korzystanie z węgla wiązałoby się z koniecznością płacenia stosunkowo wysokich podatków. Wciąż nie wiadomo, czy na wprowadzenie tzw. podatku węglowego (carbon tax) zgodzą się wszystkie kraje Unii. Zmiany podatkowe w UE wymagają jednomyślności 27 państw.

Jest to już drugie podejście KE do wprowadzenia w całej UE stawki podatku od emisji CO 2 w sektorach nieobjętych unijnym systemem handlu emisjami. Poprzednia propozycja Algirdasa Szemety, komisarza UE ds. podatkowych w tej sprawie, została ogłoszona w 2010 r. Wówczas nie udało mu się przekonać do tego pomysłu wszystkich krajów UE, przede wszystkim Wielkiej Brytanii. Chodzi o to, by przejść z systemu opodatkowania opartego wyłącznie na ilości skonsumowanej energii na system uzależniony od energii zawartej w produktach oraz emisji CO2. Pozwoli to wyrównać konkurencyjność pomiędzy różnymi produktami energetycznymi.

Optymizm KE co do możliwości wprowadzenia podatku węglowego wynika z jednoczesnej propozycji wprowadzenia dwunastu lat okresu przejściowego. Pozwoliłoby to krajom unijnym, zwłaszcza takim jak Polska, dla których węgiel jest głównym paliwem, zacząć stosować podatek odzwierciedlający kaloryczność paliw w sektorach transportu i ciepłownictwa dopiero od 2023 r. KE zapewnia, że zmiany nie oznaczają wzrostu podatków, ale zmianę struktury tak, by zwiększać wykorzystanie biopaliw i innych odnawialnych źródeł, a zmniejszać zużycie paliw kopalnych, co pozwoli realizować unijne cele zwiększenia efektywności energetycznej i zmniejszania emisji CO2.

Handel emisjami

Wspomniany wyżej europejski system handlu uprawnieniami do emisji CO2 (EU ETS) to jeden z najważniejszych instrumentów polityki Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony klimatu, który obejmuje większość znaczących emitentów GC, prowadzących działalność opisaną w dyrektywie o zintegrowanej kontroli i zapobieganiu zanieczyszczeniom przemysłowym IPCC, a także spoza niej. Z perspektywy czasu można konstatować, że handel emisjami stał się ważnym i trwałym instrumentem walki ze zmianami klimatu. System ten został utworzony na mocy przepisów dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 13 października 2003 r. ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie oraz zmieniającej dyrektywę Rady 96/61/WE i rozpoczął działanie od początku 2005 r. Polska ma "szczególny" powód do zadowolenia z decyzji UE. Gdyby od 2013 r. wszystkie elektrownie musiały kupować 100% uprawnień do emisji CO2, jak zakładano w poprzednim modelu, Polska musiałaby wydać ok. 60 mld zł na modernizację elektroenergetyki, za co w efekcie zapłaciliby jej odbiorcy. Ponadto wynegocjowaliśmy zgodę UE na utworzenie specjalnego funduszu solidarności, z którego będzie finansowana przebudowa najgroźniej szych dla środowiska elektrowni węglowych.

Według wyliczeń rządowych ekspertów, ze sprzedaży od 2013 r. polskim i zagranicznym firmom dodatkowych zezwoleń na emisję CO2 budżet państwa może powiększyć się o prawie 60 mld zł w ciągu siedmiu lat. Zyski ze sprzedaży dodatkowych zezwoleń będą mogły być przeznaczone na "cele społeczne", inwestycje ekologiczne i na modernizację energetyki.

Z wytycznych zawartych w Komunikacie Komisji Europejskiej z dnia 29 marca 2011 r. wynika, że Polska może wnioskować o przydzielenie wytwórcom energii elektrycznej na lata 2013-2019 około 400 mln darmowych uprawnień do emisji CO2, których wartość to około 7,3 mld euro w poziomie cen 2008 r. Zdaniem ekspertów, Krajowy Plan Inwestycji musi mieć minimalną wartość właśnie około 7,3 mld euro, ale powinien mieć znacznie większą wartość niż minimalna. Niepełne wykonanie Krajowego Planu Inwestycji będzie skutkować mniejszą ilością wydawanych bezpłatnych uprawnień. Zainwestowanie 7,3 mld euro w latach 2013-2019 nie wydaje się problemem, bo to oznacza roczne inwestycje rzędu około 4 mld zł, a tyle już inwestowaliśmy.

Zgłoszone nakłady na inwestycje od 25 czerwca 2009 do końca 2012 r, czyli realizowane lub z daleko zaawansowanym procesem przygotowawczym, szacowane są na około 6 mld euro. KPI z nakładami ponad 7,3 mld euro jest w zasięgu finansowym i wykonawczym sektora.

Obecnie pilnie muszą zostać rozpoczęte prace nad określeniem zapotrzebowania na uprawnienia do emisji w okresie 2013-2020 w sektorach przemysłowych i elektroenergetyce.

Fakt przyznawania większości z nich bezpłatnie zmniejsza koszty wypełnienia wymogów EU ETS, ale wciąż powoduje konieczność nabycia nawet kilkunastu % uprawnień na rynku. Brakujące uprawnienia będzie można nabyć na aukcjach, rynku wtórnym, zakupić jednostki z mechanizmów Protokołu z Kioto, bądź też wykorzystać zaoszczędzone uprawnienia nabyte w okresie 2008-2012.

Źródła:

1. COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS: "Energy Roadmap 2050", COM(2011) 885/2; pełny tekst: http://ec.europa.eu/energy/energy2020/ roadmap/index_en.htm

2. materiały konferencji: POWER RING 2011 - Energy Roadmap 2050, "Europejska polityka energetyczno-klimatyczna a polskie cele gospodarki niskoemisyjnej", 16.12.2011, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, www.proinwestycje.pl.

3. materiały z warsztatów pt.: Nowy model rynku uprawnień do emisji CO2, 12-13.10.2011, Warszawa, Organizator: Informedia Polska Sp. z o.o.

4. Onichimowski G.: Uprawnienia do emisji CO2 w obrocie giełdowym. Szczegółowe Zasady Obrotu i Rozliczeń oraz oferta produktów. Towarowa Giełda Energii SA, Warszawa, 2011.

5. Szyjko C.T.: Strategia zarządzania emisjami, (w:) Biznes & Ekologia nr 106 i 107/11 s. 8-9. ISSN 1429-5512.

6. Szyjko C.T.: Dylematy ekorozwoju w Polsce, ECOMANAGER - przemysł, biznes i środowiski, nr. 7-8/2011, s. 22-23, ISNN 2080-511X.

7. Szyjko C.T.: Benchmarking a dylematy ekorozwoju, ECOMANAGER - przemysł, biznes i środowiski, nr. 9/2011, s. 18-19, ISNN 2080- 511X.

8. Szyjko C.T.: Ewolucja polskiego prawa w świetle trzeciego pakietu liberalizacyjnego, kwartalnika "Elektroenergetyka - Współczesność i Rozwój" nr 5(7), Warszawa 2011, ISSN 2080 8593.

9. EUROPA - Environment -Emission Trading Scheme (EU ETS) http://europa.eu.int/comm/ environment/climat/emission.htm

10. Centrum Informacji o Rynku Energii http:// www.cire.pl 11. United Nations Framework Convention on Climate Change http://unfccc.int/

12. Point Carbon Poland, www.pointcarbon.pl

13. Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami, www.kobize.pl.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Polska energia bez CO2

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!