Subsydia do energii barierą w rozwoju Afryki Subsaharyjskiej

Subsydia do energii barierą w rozwoju Afryki Subsaharyjskiej
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Systemy subsydiowania energii w Afryce Subsaharyjskiej mają liczne negatywne skutki, ich reforma jest niezbędnym warunkiem uwolnienia potencjału gospodarczego Afryki Subsaharyjskiej - stwierdza Międzynarodowy Fundusz Walutowy w projekcie specjalnego raportu.

W przygotowywanym do publikacji dokumencie MFW nt. reformy subsydiów do energii elektrycznej i paliw w Afryce Subsaharyjskiej podkreśla się, że w porównaniu z resztą świata konsumpcja energii jest tam wyjątkowo niska - także w porównaniu do równie biednych państw z innych części świata - głównie z powodu niedoinwestowania zdolności produkcyjnych i sieci przesyłowych.

Fundusz przypomina, że subsydia pochłaniają znaczącą część wydatków publicznych - w ostatnich latach średnio 1,4 proc. PKB regionu.

Według MFW subsydia i słaby dostęp do energii są ze sobą powiązane. Dokument stwierdza, że na subsydiach korzystają przede wszystkim bogatsi, którzy konsumują więcej energii, a nie biedni, którzy często w ogóle nie mają do niej dostępu. Np. w 2009 r. w Mali 13 proc. populacji miało dostęp do sieci elektrycznej i subsydiowanej energii, a reszta korzystała ze źródeł jak baterie czy generatory, dostarczających prądu co najmniej 10-krotnie droższego. Dostęp pozostaje na niskim poziomie, bo na dopłaty przeznaczane są środki, które mogłyby być zainwestowane w jego polepszenie - wskazuje MFW.

Senegal bramą do Afryki Zachodniej

Według raportu, średnio w Afryce 45 proc. dopłat do paliw przechwytuje grupa najbogatszych gospodarstw domowych, podczas gdy do grupy o najniższych dochodach trafia niecałe 8 proc. Natomiast reformy przeprowadzone w Kenii i Ugandzie poskutkowały szybką rozbudową sieci energetycznej i wzrostem odsetka populacji z dostępem do niej - w Ugandzie w latach 2006-2011 o 41 proc., a w Kenii o 140 proc. między 2005 i 2011 rokiem.

Innym wskazywanym niekorzystnym efektem silnego subsydiowania paliwa w Nigerii jest jego przemyt do krajów, gdzie dopłaty są niższe a ceny wyższe. Np.w Beninie tylko 10-15 proc. paliw pochodzi z legalnych, opodatkowanych źródeł, a reszta to kontrabanda z Nigerii. Oznacza to po prostu transfer nigeryjskich dopłat do Beninu, który z kolei traci ok. 2 proc. PKB z niezapłaconych podatków.

W wielu krajach konstrukcja subsydiów wskazuje na preferowanie jednego tylko sektora, często funkcjonującego na zasadach kartelu, jak np. transportu drogowego w Burkina Faso czy licznych linii lotniczych, działających z Gwinei Równikowej. MFW zauważa, że subsydia są bardzo prostym sposobem na poprawienie sytuacji części społeczeństwa. Natomiast reformy są trudne, ponieważ w pierwszej kolejności trzeba przekonać społeczeństwo, że więcej zyska na zmianie przeznaczenia publicznych pieniędzy niż straci na ograniczeniu subsydiów.

W ocenie Funduszu, dalsze działania muszą być stopniowe, np. w Kenii subsydia były likwidowane w ciągu 8 lat poprzez kombinację stopniowego podnoszenia taryf, poprawy ich ściągalności oraz ograniczenia strat, wynikających z przyczyn technicznych, które średnio w regionie wynoszą 25 proc. Jednocześnie jednak utrzymywano ulgi dla najbiedniejszych gospodarstw, zużywających najmniej energii.

MFW podkreśla też, że ostatnio rząd Nigerii zdecydował się rozpocząć zmiany, gdy okazało się, że koszt subsydiów (w 2011 r. 9,3 mld dol. - 4,1 PKB) przekracza szacowany koszt reform. Z kolei w Nigrze impulsem było stwierdzenie, że wpływy z podatków od wydobycia ropy spadły z 1 proc. PKB w 2005 r. do 0,3 proc. w 2010.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Subsydia do energii barierą w rozwoju Afryki Subsaharyjskiej

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!