Wprowadzamy duże zmiany na rynku energii - mówi Piotr Listwoń z Towarowej Giełdy Energii

W okolicach września-października 2019 r. planujemy uruchomienie mechanizmu pozwalającego kupować energię w całej UE, także w Hiszpanii i Portugalii. Pracujemy również nad uruchomieniem wtórego rynku mocy - mówi WNP.PL Piotr Listwoń, wiceprezes Towarowej Giełdy Energii (TGE).

TGE chce zaproponować uczestnikom rynku energii wprowadzenie instrumentów terminowych, ale takich, które można rozliczać tylko finansowo lub też finansowo z opcją fizycznej dostawy.
TGE planuje także uruchomienie wtórnego rynku mocy, gdzie wytwórcy będą mogli odsprzedawać swoje obowiązki mocowe.
Wprowadzono nowy model animacji rynku energii, który zachęca m.in. mniejszymi opłatami transakcyjnymi.
Piotr Listwoń będzie gościem Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach 13-15 maja pod patronatem WNP.PL. Serdecznie zapraszamy.

- Planujemy uruchomienie w okolicach września-października 2019 r. projektu XBid, czyli rynku dnia bieżącego w formule crossbordering intraday. To jest bardzo duże wyzwanie dla TGE, Operatora Sieci Przesyłowej (OSP), izb rozliczeniowych oraz dla uczestników rynku - mówi Piotr Listwoń, wiceprezes Towarowej Giełdy Energii (TGE).

To będzie inaczej działający rynek niż dobrze znany Rynek Dnia Następnego. Tam handel odbywa się w formie aukcji organizowanych raz dziennie, gdzie uczestnicy rynku składają zlecenia kupna i sprzedaży, tworzy się krzywa popytu i podaży na tym rynku. Te wszystkie zlecenia są wysyłane do jednego systemu informatycznego i wychodzą wyniki.

Wielki, europejski rynek energii

- XBid będzie działał inaczej. Będzie funkcjonował jak system notowań ciągłych na giełdzie. Składamy zlecenie z jednej strony i oczekujemy odpowiedzi, czy nasze zlecenie łączy się z innym zleceniem na zintegrowanym rynku energii – tłumaczy Piotr Listwoń.

Przyznaje, że jest to dużo trudniejszy system, mający jednak swoje plusy.

- Pozwala on uczestnikom rynku zawierać transakcje nie tylko z sąsiadami, czyli tak jak dzisiaj przy wykorzystaniu połączeń transgranicznych między Polską a Szwecją i Polską a Litwą, ale również umożliwia uczestnikom rynku zawieranie transakcji chociażby z podmiotami z Hiszpanii czy Portugalii. Ten system musi to umożliwić – dodaje Piotr Listwoń.

Będzie to wymagało m.in. przygotowania operacyjnego uczestników rynku tak, aby ten rynek funkcjonował 24 godziny na dobę przez 365 dni w roku.

- Mam nadzieję, że będzie zainteresowanie tym rynkiem – mówi Piotr Listwoń.

Finansowy rynek na giełdzie energii

Kolejne wyzwanie to ponowne podjęcie rozmów z uczestnikami rynku w zakresie inwestowania długoterminowego. Obecnie na giełdzie są dostępne instrumenty terminowe forward z fizyczną dostawą.

- Chcemy podjąć dyskusję z uczestnikami rynku, czy ten model jest dla nich najbardziej efektywny i najbardziej optymalny – zapowiada Piotr Listwoń.

TGE chce zaproponować uczestnikom rynku wprowadzenie instrumentów terminowych, ale finansowych, które można rozliczać tylko finansowo lub też finansowo z opcją fizycznej dostawy.

- Tego typu kontrakty nie są niczym nowym na rynkach zachodnich. Jest pytanie, czy polski rynek jest do tego przygotowany. Chcemy na ten temat rozmawiać z uczestnikami rynku – dodaje Piotr Listwoń.

Wtórny rynek mocy

Trzecim wyzwaniem jest poszukanie takiej infrastruktury instrumentów, prawdopodobnie w ramach
platformy aukcyjnej dla usług infrastrukturalnych (zapowiedzianej w strategii GPW), aby zaproponować wytwórcom możliwość odpowiedniego zarządzania ryzykiem niewywiązywania się z obowiązków mocowych. Czyli mówimy o wtórnym rynku mocy.

- Jest to, naszym zdaniem, bardzo potrzebne, więc w najbliższych tygodniach planujemy organizację spotkań z wytwórcami energii oraz Operatorem Systemu Przesyłowego (OSP), aby uzgodnić nie tyle sam kształt instrumentu, bo on jest dość prosty, ale strukturę rozliczeń wtórnego rynku mocy – deklaruje Piotr Listwoń.

Obecnie wytwórcy energii kontraktują się bezpośrednio z OSP. Na wtórnym rynku mocy, kiedy wytwórcy będą odsprzedawać swoje obowiązki mocowe, trzeba będzie określić to, w jaki sposób rozliczać te transakcje z Operatorem.

Większa płynność rynku energii

TGE ciągle monitoruje zmiany legislacyjne i rozmawia z uczestnikami rynku na temat tego, jak te zmiany wpływają na ich działalność i potrzeby dotyczące obrotu giełdowego. W efekcie zaproponowała różne rozwiązania w kwestii obniżenia opłat na rynku energii elektrycznej.

- Oprócz tego, że legislacyjnie zostało wprowadzone 100-proc. obligo giełdowe, to jako TGE czuliśmy, że w celu zwiększenia płynności istnieje potrzeba wprowadzenia kolejnych narzędzi, które uzupełnią zmiany legislacyjne - podkreśla Piotr Listwoń.

Stworzono więc nowy model animacji rynku energii, opierający się na trzech filarach.

Po pierwsze, w zależności od aktywności prowadzonej animacji, daje on możliwość otrzymania obniżki opłat transakcyjnych i rozliczeniowych (w Izbie Rozliczeniowej Giełd Towarowych - IRGiT) dla produktów animowanych w wysokości od 50 proc., przez 75 proc., a nawet do 97,5 proc. opłat regulaminowych.

Po drugie, program opiera się na wysokim poziomie zabezpieczeń ograniczających ryzyka rynkowe podmiotów pełniących funkcję animatora rynku – jak na przykład zwiększona liczba dni wolnych, z których animator może skorzystać w ciągu roku, czy też nowo wprowadzony mechanizm „Fast Market“, który dwukrotne rozszerza obowiązujące animatora spready w sytuacjach zwiększonej zmienności cen na animowanych instrumentach.

Program zakłada również zmniejszenie spreadów pomiędzy zleceniami kupna i sprzedaży składanymi przez animatorów na danym instrumencie, co przyczyni się do zwiększenia głębokości rynku, płynności tych instrumentów i większej stabilizacji cen towarów notowanych na Rynku Terminowym Towarowym.

PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna (PGE GiEK), spółka wchodząca w skład grupy kapitałowej PGE, podpisała już umowę z TGE na pełnienie funkcji animatora i tym samym stała się pierwszym animatorem na TGE w nowej formule animacji. Umowa obowiązuje od 1 kwietnia 2019 r. i dotyczy animacji na Rynku Terminowym Towarowym energii elektrycznej.

Nie tylko animacje

Ponadto, TGE 1 stycznia 2019 r. uruchomiła pilotażowy program Maker-Taker, którego podstawowym celem jest poprawa płynności obrotu niezależnie od oferty dla animatorów.

Program polega na obniżeniu opłat transakcyjnych o 50 proc. dla inicjatorów transakcji w ramach działalności na rachunek własny dla instrumentów terminowych z dostawą energii elektrycznej.

Program realizowany będzie do 30 czerwca 2019 r. Obejmie on wszystkie kontrakty terminowe notowane na Rynku Terminowym Towarowym prowadzonym przez TGE dla energii elektrycznej. Decyzja o kontynuacji programu, jego zmianie lub odwołaniu zostanie opublikowana nie później niż 16 lipca 2019 r.

Czytaj także: W marcu 2019 r. wolumen obrotu energią elektryczną na TGE wyniósł 19 158 811 MWh i był o 6,3 proc. niższy niż w marcu roku 2018.